_____________________________
"Μὴ προσευξώμεθα φαρισαϊκῶς, ἀδελφοί· ὁ γὰρ ὑψῶν ἑαυτὸν ταπεινωθήσεται, ταπεινωθῶμεν ἐναντίον τοῦ Θεοῦ, τελωνικῶς διὰ νηστείας κράζοντες· Ἱλάσθητι ἡμῖν ὁ Θεός, τοῖς ἁμαρτωλοῖς. "
(Τροπάριο εσπερινού Τελώνου και Φαρισαίου, Ἦχος α')
_____________________________
Αρχιμανδρίτη Ελπιδίου Βαγιανάκη
Η ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ
ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ
Είπε ο Χριστός την παρακάτω παραβολή:
Δυο άνθρωποι, ο ένας Φαρισαίος και ο άλλος Τελώνης, ανέβηκαν στο ιερό να προσευχηθούν.
Ο ένας, ο Φαρισαίος, τηρούσε με ακρίβεια τους Νόμους και τις παραδόσεις της Ιουδαϊκής θρησκείας. Εξωτερικά ήταν σε όλα του τέλειος ενώ μέσα του ήταν τρομερά εγωιστής.
Ο άλλος, ο Τελώνης, χωμένος μέσα στο βούρκο της αμαρτίας και της κακίας, ζούσε περιφρονώντας τον Μωσαϊκό Νόμο και τις εντολές του.
Ανέβηκαν, λοιπόν, και οι δύο για να προσευχηθούν.
Ο Φαρισαίος, με την πολυτελή πλατιά φορεσιά του, με βήμα βροντερό και επιδεικτικό, μπαίνει στο ναό και προχωρεί στα Άγια των Αγίων.
Εκεί, με σηκωμένα τα χέρια και τα μάτια στον ουρανό, ανοίγει το στόμα του για να πει με στόμφο και δυνατή φωνή:
«ὁ Θεός, εὐχαριστῶ σοι ὅτι οὐκ εἰμὶ
ὥσπερ οἱ λοιποὶ τῶν ἀνθρώπων, ἅρπαγες, ἄδικοι, μοιχοί, ἢ καὶ ὡς οὗτος ὁ
τελώνης· νηστεύω δὶς τοῦ σαββάτου, ἀποδεκατῶ πάντα ὅσα κτῶμαι.» (Λουκ. 18, 11-12)
Δηλαδή, σ’ ευχαριστώ Θεέ μου, που δεν είμαι σαν τους άλλους ανθρώπους, οι οποίοι όλοι τους είναι άρπαγες, άδικοι, διεφθαρμένοι και παλιάνθρωποι ή σαν κι αυτόν τον Τελώνη, τον αρχιάρπαγα και ληστή, που σαν να μην έφταναν τα τόσα κακά που έκανε, τολμά τώρα να μπει κι εδώ μέσα, στο δικό σου ναό και να τον μολύνει.
Εγώ, Κύριε, είμαι απέναντί Σου και απέναντι στο Νόμο Σου εντάξει.
Είμαι αυστηρός τηρητής των εντολών Σου.
Απ’ όλα τα έσοδά μου, δίνω το ένα δέκατο και κάτι παραπάνω στους φτωχούς. Νηστεύω δυο φορές την εβδομάδα, την Πέμπτη, την ημέρα που ανέβηκε ο Μωυσής στο όρος Σινά, και τη Δευτέρα, την ημέρα που κατέβηκε φέρνοντας το Νόμο στο λαό.
Αυτά και άλλα λόγια υπερήφανα έλεγε ο ανόητος Φαρισαίος, απαριθμώντας τις κούφιες του αρετές, μια και μόνο αρετές έβλεπε στον εαυτό του, ενώ στους άλλους έβλεπε μόνο λάθη.
Θεωρούσε τον εαυτό του μια εξαίρεση μέσα στο κόσμο, μια λάμψη μέσα στο σκοτάδι, ένα διαμάντι μέσα στα κάρβουνα, μια ευωδία μέσα στη βρώμα.
Αλήθεια, που καταντά κανείς όταν η υπερηφάνεια του πάρει τα μυαλά!
Αλλά, ας αφήσουμε τον υπερήφανο Φαρισαίο και ας έρθουμε στον ταπεινό Τελώνη, που γονατιστός, έξω από το ναό, λούζει με τα δάκρυά του το πάτωμα.
Δάκρυα καυτά, με αναφιλητά, που μαλακώνουν και την πιο σκληρή καρδιά.
Δάκρυα, γεμάτα μετάνοια και συγνώμη.
Κλαίει αυτός και συγκινεί όλους μας.
Τα λόγια του, λυπητερά, βγαίνουν μέσα από τον πόνο της καρδιάς του, σαν όμορφα μαργαριτάρια μέσα από τα στρείδια της απέραντης θάλασσας.
Κτυπά το στήθος του αδιάκοπα και ικετεύει το Θεό:
«ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ».
(Λουκ. 18, 13)
Θεέ μου, λέει σπαρακτικά, συγχώρεσε με τον αμαρτωλό.
Εδώ, τα λόγια του σβήνουν από το πένθος το βουβό.
Τι άλλο μπορεί να πει στο Θεό, αφού τα μόνα που έχει είναι αμαρτίες, κακίες και ασωτίες;
Προτιμά τη σιωπή και το βουβό κλάμα.
Η μικρή του προσευχή γίνεται αδιάκοπος θρήνος και παράκληση.
* * *
"Τῆς μετανοίας ἄνοιξόν μοι πύλας Ζωοδότα, ὀρθρίζει γὰρ τὸ πνεῦμά μου,
πρὸς ναὸν τὸν ἅγιόν σου, ναὸν φέρον τοῦ σώματος, ὅλον ἐσπιλωμένον, ἀλλ´
ὡς οἰκτίρμων κάθαρον, εὐσπλάγχνῳ σου ἐλέει."
(Τροπάριο Τριωδίου, Ἦχος πλ. δ´.)
* * *
Συγκινημένοι κι εμείς, από τη θεϊκή αυτή σκηνή, θαυμάσαμε την ταπείνωση του Τελώνη με την δακρύβρεχτη προσευχή και μισήσαμε την υπερηφάνεια του σκοτισμένου Φαρισαίου.
Μέσα μας αντηχούν ακόμα τα λόγια του Χριστού, που ύψωσαν τον ταπεινό και έλεγξαν τον υψηλόφρονα.
Έτσι, ο ένας κατέβηκε από το Ναό δικαιωμένος από τον πολυεύσπλαχνο Θεό, ενώ ο άλλος κατακριμένος και από το Θεό και από τους ανθρώπους.
«ὅτι πᾶς ὁ ὑψῶν ἑαυτὸν
ταπεινωθήσεται, ὁ δὲ ταπεινῶν ἑαυτὸν ὑψωθήσεται». (Λουκ. 18,
14)
Με την παραπάνω παραβολή, αγαπητοί μου αδελφοί, ανοίγει το Τριώδιο.
Το ευλογημένο αυτό βιβλίο, που με τις κατανυκτικές σελίδες του, θα γεμίσει με πνευματική ευωδία και θεϊκή κατάνυξη τις καρδιές όλων μας.
Θα έρθει ο Χριστός σε λίγο και πρέπει να μας βρει όλους έτοιμους.
Θα έρθει μέσα από τον Γολγοθά και την Ανάσταση για να κάνει πραγματικότητα τον ερχομό της Βασιλείας του Θεού.
Εμείς, πρέπει να ετοιμαστούμε, ανάλογα, με Μετάνοια, με Προσευχή και προπαντός με Ταπείνωση, ώστε μια μέρα να γίνουμε κι εμείς μέτοχοι της Βασιλείας των Ουρανών και να μοιραστούμε μαζί με το Χριστό την μακαριότητα του Παραδείσου!
Την ετοιμασία μας αυτή, ανέλαβε να την κάνει πραγματικότητα σε όλους μας, η Εκκλησία του Χριστού, με μια σειρά από κατανυκτικές Ευαγγελικές παραβολές και διδασκαλίες. Μας καλεί όλους μας να τις προσέξουμε ιδιαιτέρως και να τις κάνουμε βίωμά μας, αν θέλουμε να σωθούμε.
Γι’ αυτό, σαν αρχή, καλεί όλα τα παιδιά της ν’ ακούσουν την παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου!
Με αυτή, θέλει να μας διδάξει την πιο υπέροχη αρετή, δηλαδή την ταπείνωση και την πιο μισητή κακία, δηλαδή τον εγωισμό, που θα γίνουν η κάθε μια, ή το ξεκίνημά μας για την κατάκτηση του Παραδείσου ή το ολέθριο βύθισμά μας στα βάθη της κόλασης!
Η Εκκλησία μας αρχίζει την διδασκαλία της με το εγκώμιο της ταπείνωσης και την κατάκριση της υπερηφάνειας, γιατί ποτέ δεν έχει ξεχάσει, τι ακριβώς έβγαλε τον άνθρωπο, τον πρωτόπλαστο Αδάμ, από τον Παράδεισο.
Στα αυτιά μας αντηχούν ακόμα τα υπερήφανα λόγια που έσπειρε στον Αδάμ ο πονηρός δαίμονας, και που δυστυχώς, άκουσε και έπραξε στη συνέχεια ο πρωτόπλαστος.
Θυμάται η Εκκλησία μας και πάντα θα μνημονεύει και θα διδάσκει στα παιδιά της την καταραμένη αμαρτία της ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑΣ.
Αυτή ήταν η αιτία που γέμισε όλη η ανθρωπότητα με πένθος και θλίψη, από την πρώτη κιόλας μέρα που έγινε η έξοδος των πρωτοπλάστων από τον Παράδεισο.
Με αυτές τις διδασκαλίες, συμβουλεύει όλους μας πως να πολεμήσουμε την υπερηφάνεια, που μας κρατά μακριά απ’ το Θεό και πως ν’ αποκτήσουμε την ταπείνωση, που θα μας ξανακάνει αληθινά παιδιά του Θεού και κληρονόμους της Βασιλείας των Ουρανών.
Χάσαμε την Βασιλεία του Θεού με τον εγωισμό, την ξανακερδίζουμε με την ταπείνωση.
Χάσαμε τον Θεό μας, για μια ανόητη κενοδοξία, ας τον φέρουμε ξανά στη καρδιά μας, με το ευλογημένο πένθος της ταπεινής προσευχής.
Αδελφοί μου, ο Χριστός μας θέλει να Τον αγαπούμε και να Τον σκεπτόμαστε σαν την μοναδική μας Χαρά.
Θέλει να είναι Αυτός ο μοναδικός Θησαυρός της ψυχής μας.
Μέσα στην αγάπη μας αυτή δεν θα υπάρχουν περιθώρια να σκεφτούμε τίποτε άλλο ξένο και αμαρτωλό, γιατί στο μυαλό μας θα κυριαρχεί μονάχα η αγαπημένη Του μορφή.
Η παρουσία του Χριστού μέσα σ’ όλη μας την ύπαρξη, φοβίζει τον πονηρό δαίμονα και τον κρατά μακριά μας.
Όταν υπάρχει η άσβεστη φλόγα της αδιάλειπτης προσευχής μέσα στη καρδιά μας, δεν του επιτρέπει να έρθει και να κατακτήσει το είναι μας.
Ο εγωισμός και η υπερηφάνεια σαν δαιμονική επιδρομή, δεν είναι τίποτε άλλο από την ανοικτή κερκόπορτα που αφήσαμε στον δαίμονα, όταν εμείς χαλαρώσαμε τον αγαπητικό μας δεσμό με τον Χριστό.
Όταν πάψαμε να τον έχουμε σαν τον μοναδικό μας Θησαυρό και την μοναδική μας Χαρά!
Στον Παράδεισο ο δαίμονας, το πονηρό φίδι, βρίσκει την ώρα να μιλήσει με τον πρωτόπλαστο ακριβώς τις στιγμές εκείνες, που διακόπτει ο Αδάμ την σχέση του με τον Τριαδικό Θεό, εξαιτίας της ανυπακοής του.
Έτσι, εισέρχεται για πρώτη φορά η αμαρτία, στη μορφή του «εγώ».
Γιατί το «εγώ»
του Αδάμ, έπαψε πλέον να κυριαρχείται εκούσια από το «εγώ»
του Θεού.
Έτσι η πτώση γίνεται μια πραγματικότητα.
Ο Αδάμ δεν μετανοεί ειλικρινά και αρχίζει τις κρίσεις.
Θεωρεί τον εαυτό του εντάξει και όλους τους άλλους ως αίτιους της πτώσης.
Αυτοί θα είναι πλέον και οι καρποί της υπερηφάνειας. Δηλαδή, η κενοδοξία, η κατάκριση των άλλων και η φαινομενική υπεροχή του υπερήφανου, μέσα από τις κούφιες, φαινομενικές αρετές του.
Ο Χριστός κατακρίνει τον Φαρισαίο, όχι για τα έργα του, μια και ήταν αυστηρός τηρητής του Μωσαϊκού Νόμου αλλά για την δαιμονική εσωτερική του κριτική διάθεση.
Στο πρόσωπο του Φαρισαίου κατακρινόμαστε κι όλοι εμείς, που σαν άλλοι Φαρισαίοι στεκόμαστε από ψηλά, από το βάθρο των κούφιων μας τάχα αρετών και αρχίζουμε την κατάκριση όλων των συνανθρώπων μας.
Πόσο λυπάται ο Θεός γι’ αυτό μας το κατρακύλισμα!
Σαν Πατέρας στοργικός που είναι, πονά βλέποντάς μας να κατακρίνουμε τα παιδιά Του, τα αδέλφια μας.
Μας διδάσκει με απέραντη λεπτότητα και στοργή, λέγοντάς μας:
- Παιδί μου, πως μπορείς να ξέρεις τι γίνεται μέσα στη καρδιά του ανθρώπου αυτού, που εσύ τώρα κατακρίνεις;
Τον είδες να κυλιέται στο βούρκο της αμαρτίας. Έστω. Μα, αν αυτός μετάνιωσε και με παρακάλεσε με δάκρυα στα μάτια να τον συγχωρήσω, εσύ που το ξέρεις;
Παιδί μου, μην πάρεις στο χέρι σου λιθάρι και ρίξεις εναντίον του αδελφού σου, που γλίστρησε στη ζωή όσο κι αν είναι φοβερά αμαρτωλός.
Εγώ, στο δάκρυ του θα σκύψω και στο «ιλάσθητί μοι», που θα μου πει, με απέραντη αγάπη θα τον ελεήσω.
Μην τον κρίνεις αλλά, αν θέλεις χύσε ένα δάκρυ συμπόνιας και στοργής για τον δυστυχισμένο.
ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΑΣ, ΤΗΡΗΣΑΝ ΚΑΙ ΔΙΔΑΞΑΝ ΤΗΝ ΘΕΪΚΗ ΑΥΤΗ ΑΡΕΤΗ ΤΗΣ ΤΑΠΕΙΝΩΣΗΣ, ΟΣΟ ΚΑΜΜΙΑ ΑΛΛΗ.
Χαρακτηριστική παραμένει η απάντηση του οσίου Λογγίνου, όταν τον ρώτησαν ποια αρετή θεωρεί σπουδαιότερη απ’ όλες. Ο σοφός γέροντας αποκρίθηκε:
- Καθώς η υπερηφάνεια είναι το πιο μεγάλο απ’ όλα τα κακά και κατόρθωσε να ρίξει ακόμα και τους αγγέλους από τον Ουρανό στην άβυσσο, έτσι και η ταπεινοφροσύνη είναι η πιο μεγάλη απ’ όλες τις αρετές.
Αυτή έχει τη δύναμη κι από την άβυσσο ακόμα ν’ ανεβάσει στον ουρανό και τον πιο χειρότερο αμαρτωλό.
Ο Κύριος μας μακαρίζει πριν απ’ όλους, «τούς πτωχούς τῷ πνεύματι»
(Ματθ. 5, 3), δηλαδή τους ταπεινούς.
* * *
Η ταπείνωση παραμένει το θεϊκό θεμέλιο που ανεβάζει τον εργάτη των αρετών σε ύψος χαρισμάτων.
* * *
Όσο πιο πολύ ταπεινώνεται κανείς, τόσο πιο πολύ δοξάζεται και από το Θεό και από τους ανθρώπους.
* * *
Με την ταπείνωση, ο Χριστιανός ταπεινώνει τους δαίμονες. Αντίθετα, ο εγωιστής περιπαίζεται απ’ αυτούς.
* * *
Τίποτα δεν σώζει τον άνθρωπο όσο η βαθιά Ταπεινοφροσύνη. Αυτή είναι ο θρόνος της αγάπης και όλων των άλλων αρετών.
* * *
Όταν είδε κάποτε ο Μ. Αντώνιος απλωμένες στη γη όλες τις παγίδες του διαβόλου, τρόμαξε και μέσα στον αναστεναγμό του ρώτησε:
- Ποιος τάχα μπορεί να τις ξεφύγει;
Φωνή ουράνια ακούστηκε και διέλυσε την απορία του.
- Ο Ταπεινόφρων.
* * *
Ας προσέχουμε εμείς οι Χριστιανοί, μ’ όλη τη δύναμη της ψυχής μας, την πολύτιμη αυτή θεϊκή αρετή.
Αν θυμόμαστε πάντα τις αμαρτίες μας, να είστε σίγουροι πως θα γεννηθεί σύντομα μέσα μας η ταπείνωση.
Αν σκεπτόμασταν κάθε μέρα, πόσες φορές πληγώνουμε τον Κύριό μας και πόσες φορές πέφτουμε σε χίλιες δυο ακαθαρσίες μολύνοντας τη ψυχή μας, δεν θα έφευγε η ταπείνωση και το δάκρυ της μετάνοιας από την καρδιά μας.
Αυτά τα δύο είναι τα πρώτα σκαλοπάτια της σωτηρίας του ανθρώπου και της ήττας του διαβόλου.
* * *
Κάποιος ερημίτης είχε το χάρισμα από το Θεό να διώχνει τα πονηρά πνεύματα.
Μια φορά ζήτησε να μάθει τι φοβούνται περισσότερο και αναγκάζονται να φεύγουν.
- Μήπως τη νηστεία; ρώτησε ένα απ’ αυτά.
- Εμείς, αποκρίθηκε εκείνο, ούτε τρώμε, ούτε πίνουμε ποτέ.
- Την αγρυπνία μήπως;
- Εμείς δεν κοιμόμαστε ποτέ, απάντησε αυτό.
- Την φυγή του κόσμου, τότε;
Το δαιμόνιο γέλασε περιφρονητικά.
- Σπουδαίο πράγμα! Εμείς περνούμε τον περισσότερο καιρό μας τριγυρίζοντας στις ερημιές.
- Σ΄ εξορκίζω λοιπόν, να ομολογήσεις τι είναι εκείνο που μπορεί να σας δαμάσει, επέμεινε ο Γέροντας.
Το πονηρό δαιμόνιο αναγκασμένο από την υπερκόσμια δύναμη, βιάστηκε να απαντήσει.
- Η Τ α π ε ί ν ω σ η, που δεν μπορούμε ποτέ ν’ αποκτήσουμε.
* * *
Βλέπεις λοιπόν αδελφέ μου, τι μεγάλο πράγμα είναι η ταπείνωση;
Είναι η μόνη αρετή που περπάτησε ο Χριστός μας για να έλθει στη γη.
Είναι η μόνη αρετή που πρέπει να περπατήσουμε για να φτάσουμε κι εμείς στον Ουρανό κοντά στον Ιησού μας.
Είναι όμως και η μόνη αρετή που θέλει πολύ και συνεχή αγώνα, γιατί πάντα και παντού παραμονεύει ο διάβολος για να μας ρίξει στον εγωισμό και να μας κολάσει.
Αδελφοί, προσοχή στον τίμιο αυτό αγώνα.
Ας οπλιστούμε σαν στρατιώτες με όπλα δυνατά και θεϊκά.
Η γνώση των αμαρτιών μας, το πένθος και τα δάκρυα, ο φόβος του Θεού και η ακατακρισία, ας πλέξουν την πνευματική αρματωσιά μας.
Προπαντός, ας προσέξουμε την κατάκριση, γιατί είναι το μεγαλύτερο όπλο του δαίμονα.
Όταν εμείς σκεπτόμαστε τις δικές μας αμαρτίες, τότε δεν θα έχουμε καιρό να σκεφτόμαστε τις αμαρτίες των άλλων.
Και όταν σκεπτόμαστε τις αμαρτίες μας, δεν πρέπει ποτέ να καυχόμαστε γι αυτό, γιατί αυτός είναι ένας άλλος πόλεμος του διαβόλου.
Στην πραγματική ταπεινοφροσύνη, πρέπει να νιώθεις τον εαυτό σου πάντοτε αμαρτωλό και χειρότερο από τους άλλους ανθρώπους.
Αυτό όμως είναι και μεγάλο και δύσκολο κατόρθωμα. Ο κάθε Χριστιανός μπορεί να το πετύχει βάζοντας τον εαυτό του σε διαρκή πνευματικό αγώνα.
* * *
Μια μέρα ρώτησε ένας μοναχός τον Γέροντά του:
- Πως είναι δυνατόν Γέροντα, να βλέπει κανείς τον εαυτό του χειρότερο απ’ όλους;
- Σαν μάθεις, παιδί μου, να βλέπεις τα προτερήματα των άλλων και τα δικά σου σφάλματα και να ζητάς γι’ αυτά κάθε μέρα συγχώρεση απ’ το Θεό, θα το κατορθώσεις, του απάντησε ο σοφός Γέροντας.
* * *
Σαν ξεκινήσουμε να αποκτήσουμε την αρετή της ταπεινοφροσύνης, ας μην βλέπουμε τα λίγα καλά μας έργα, για να μην υπερηφανευόμαστε και χάνουμε τον μισθό μας.
Πολλές φορές ο Θεός επιτρέπει να μας προσβάλουν ακάθαρτοι λογισμοί, για να μην υψηλοφρονούμε αλλά γι’ αυτούς και μόνο να κατακρίνουμε τον εαυτό μας.
Αυτοί οι λογισμοί γίνονται σκεπάσματα του μικρού καλού που τυχόν έχουμε κάνει.
Εκείνος που κατηγορεί διαρκώς τον εαυτό του, και τον μισθό του από τον Θεό δεν χάνει, και τους δαίμονες καίει με την ταπείνωση.
* * *
Κάποιος Γέροντας είδε με τα μάτια του μια μέρα που προσευχόταν τον δαίμονα και τον ρώτησε:
- Γιατί με πολεμάς με τόση επιμονή;
- Επειδή μου αντιστέκεσαι με την ταπείνωση διαρκώς, αποκρίθηκε ο διάβολος και εξαφανίστηκε.
Αυτός που έχει ταπείνωση, περιφρουρείται πάντα από τη Χάρη του Θεού και γίνεται άτρωτος και δυνατός στο έργο του Θεού.
* * *
Μια μέρα γύριζε ο όσιος Μακάριος στο κελί του φορτωμένος με φοινικόφυλλα τα οποία χρησιμοποιούσε για να φτιάχνει καλάθια και πανέρια. Εκεί τον σταμάτησε ο δαίμονας κι ετοιμάστηκε να του επιτεθεί.
Μια δύναμη, όμως, ακατανίκητη τον εμπόδιζε να ενοχλήσει τον Όσιο.
- Μακάριε, πολύ μ’ έχεις βασανίσει, φώναξε αγριεμένος. Χρόνια τώρα σε πολεμώ και δεν μπορώ να σε ρίξω. Και τι περισσότερο από μένα κατορθώνεις εσύ; Μήπως νηστεύεις; Εγώ ποτέ δεν τρώω. Αγρυπνείς; Εγώ ποτέ δεν κοιμάμαι. Ένα μόνο έχεις που με τρομάζει.
- Ποιο είναι αυτό; ρώτησε με αγωνία ο Όσιος.
- Η Ταπεινοφροσύνη, ξεφώνισε ο δαίμονας και εξαφανίστηκε.
* * *
Ο δαίμονας ξέρει τι δύναμη έχει η ταπεινοφροσύνη, γι’ αυτό και προσπαθεί να μεταβάλει την ταπεινοφροσύνη σε ταπεινολογία.
Πολλοί έρχονται πολλές φορές στην εξομολόγηση και αντί να ταπεινωθούν, αρχίζουν να εξομολογούνται με τις χαρακτηριστικές φράσεις:
- Παπά μου, ούτε πόρνεψα, ούτε μοίχευσα, ούτε σκότωσα, ούτε κι έκανα κανένα κακό σε κανένα.
Δεν είναι λίγοι κι εκείνοι που λέγουν:
- Εγώ παπά μου, δεν έχω αμαρτίες, είμαι τόσο καλή, που μακάρι να μου έμοιαζαν κι όλοι οι άλλοι.
Αυτά αδελφοί μου, δεν είναι λόγια μονάχα εγωιστή αλλά ακριβώς τα ίδια λόγια του δαίμονα.
Μακριά λοιπόν, από εγωιστικές ταπεινολογίες, για να μην μας περιγελά ο εχθρός μας και δεν προκόβουμε στην αρετή.
* * *
Όταν κάνουμε καμιά καλή πράξη, να σκεπτόμαστε πάντα πως με τη βοήθεια του Θεού την κάναμε κι όχι με τη δική μας δύναμη.
* * *
Όταν μας τιμούν οι άνθρωποι, για να μην πέσουμε στην υπερηφάνεια, ας λέμε στο λογισμό μας:
"Αν ήξεραν οι άνθρωποι ποιος είμαι στ’ αλήθεια, δεν θα μου έδειχναν καμιά υπόληψη".
Έτσι, δεν ζημιώνεται η ψυχή μας και ο Χριστός χαίρεται για την πρόοδό μας.
ΟΙ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΤΗΣ ΤΑΠΕΙΝΟΦΡΟΣΥΝΗΣ ΑΣ ΜΗΝ ΞΕΧΝΟΥΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΕΠΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΚΡΙΣΗΣ!
Ας αγαπήσουμε για πάντα την ΣΙΩΠΗ και την ΑΟΡΓΗΣΙΑ, γιατί η οργή είναι πάθος εγωιστικό και καταστρέφει τα έργα της αρετής.
* * *
Ας γεμίσουμε τη ψυχή μας με την θεϊκή δροσιά της αγάπης κι ας ξεκουράζουμε τον κάθε αδελφό που βρίσκεται στο πλάι μας.
* * *
Ας αποκτήσουμε σπλάχνα οικτιρμών κι ας μοιάσουμε με τον Τελώνη κλαίγοντας και εμείς μαζί του για τις δικές μας αναρίθμητες αμαρτίες.
* * *
Ας ταπεινώνουμε κάθε μέρα τον εαυτό μας μπροστά στο Χριστό μας, και ας του ζητούμε από τα βάθη της καρδιάς μας, να μας σπλαχνιστεί και να μας ελεήσει. Να μας σηκώσει από τα ποικιλόμορφα πάθη της αμαρτίας και του εγωισμού που κυριεύουν και κυριαρχούν στη ψυχή μας, ώστε κι εμείς μια μέρα να γνωρίσουμε τι θα πει αληθινά, σωτηρία ψυχής.
Ας Τον παρακαλέσουμε με δάκρυα και με πόνο, σαν τον τελώνη, ο οποίος ταπεινά σκυμμένος κάτω στη γη, στα προπύλαια του Ναού, κτυπούσε το στήθος του βουτηγμένος στο κλάμα της Μετάνοιας και έκραζε από καρδιάς: «ὁ
Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ». (Λουκ. 18,
13)
Αυτή τη Μετάνοια και την Ταπείνωση θέλει να δει και ο Χριστός σε μας, για να μπορέσει να έρθει να κατοικήσει μέσα μας, να μας κάνει κατοικητήριο Του, κι εμείς να γίνουμε ναοί Θεού.
* * *
Ας αγωνιστούμε, λοιπόν, με θάρρος και με δύναμη ν’ αποκτήσουμε την Υψωποιό Ταπείνωση, επαναλαμβάνοντας το υπέροχο τροπάριο της γιορτής:
"Ταπείνωσις
ὕψωσε, πάλαι Τελώνην κλαυθμῷ βοήσαντα· Ἱλάσθητι, καὶ ἐδικαίωσεν. Αὐτὸν
μιμησώμεθα, ἅπαντες οἱ εἰς βάθος, τῶν κακῶν ἐμπεσόντες, κράξωμεν τῷ Σωτῆρι, ἀπὸ
βάθους καρδίας. Ἡμάρτομεν, ἱλάσθητι, μόνε φιλάνθρωπε".
(Κάθισμα όρθρου, Ἦχος δ')
ΠΑΤΕΡΙΚΕΣ ΔΡΟΣΟΣΤΑΛΙΔΕΣ
για την Ταπείνωση
Υπάρχει μια μόνο αρετή, η Ταπείνωση, που δεν μπορούν να την μιμηθούν οι δαίμονες.
(Όσιος Ιωάννης της Κλίμακος)
Αγάπη και Ταπείνωση. Ιερό ζευγάρι. Η μια υψώνει και η άλλη συγκρατεί όσους υψώθηκαν και δεν τους αφήνει ποτέ να πέσουν.
(Όσιος Ιωάννης της Κλίμακος)
Σε ότι καυχόμαστε, θα παραχωρηθεί από το Θεό να το χάσουμε για Ταπείνωση.
(Όσιος Ισαάκ ο Σύρος)
Οι πειρασμοί παραχωρούνται από τον Θεό για να ταπεινωθούμε και να συγχωρεθούν οι αμαρτίες μας με την Εξομολόγηση.
(Όσιος Ισαάκ ο Σύρος)
Η ταπείνωση και χωρίς καλά έργα μπορεί να συγχωρέσει πολλά αμαρτήματα, ενώ τα καλά έργα χωρίς αυτήν δεν ωφελούν σε τίποτα.
(Όσιος Φιλόθεος)
Όποιος μιλά με περιφρόνηση για τον ταπεινό άνθρωπο, είναι σαν να άνοιξε το στόμα του εναντίον του ίδιου του Θεού.
(Όσιος Ισαάκ ο Σύρος)
Στο Θεό αρέσει περισσότερο η Ταπείνωση για το κακό που κάναμε, παρά η Υπερηφάνεια για το καλό που κατορθώσαμε.
(Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος)
Οι αρετές χωρίς ταπεινοφροσύνη είναι ελαττώματα που λάμπουν.
(Ιερός Αυγουστίνος)
Όπως είναι αδύνατον να ταιριάξουν η φωτιά με το νερό, γιατί το ένα καταστρέφει το άλλο, έτσι δεν μπορούν να ταιριάξουν η δικαιολογία και η Ταπεινοφροσύνη.
(Όσιος Μάρκος ο Ερημίτης)
Επιτρέπει ο Θεός τις θλίψεις για να Τον πλησιάσουμε με τις προσευχές και την Ταπείνωση και να μην πάθουμε ότι έπαθε ο σατανάς.
(Όσιος Ισαάκ ο Σύρος)
Οι πιο πολλοί από μας λέμε ότι είμαστε αμαρτωλοί. Ίσως και το πιστεύουμε. Εκείνο όμως που δοκιμάζει την αληθινή Ταπείνωση στην καρδιά είναι η περιφρόνηση και ο εξευτελισμός από τους άλλους.
(Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
Η αληθινή Ταπεινοφροσύνη, κρύβει όλες τις άλλες αρετές, ακόμα και τον εαυτό της.
(Μέγας Βασίλειος)
Οι χειρότεροι εγωιστές είναι οι ταπεινολόγοι.
(Άγιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης)
- ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗ ΕΛΠΙΔΙΟΥ ΒΑΓΙΑΝΑΚΗ-
