ΟΔΗΓΟΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ (Αρχιμανδρίτου Ελπιδίου Βαγιανάκη)

ΟΔΗΓΟΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ

(Αρχιμανδρίτου Ελπιδίου Βαγιανάκη)

ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ

Κάθε άνθρωπος αδελφέ μου, αποτελείται από δυο συστατικά:

- από το φθαρτό και υλικό σώμα  και

- από την άυλη, άφθαρτη και πνευματική ψυχή.

Έτσι δημιούργησε ο Θεός τον άνθρωπο.

Όπως όμως το σώμα θέλει τις περιποιήσεις του, το πλύσιμο, το ντύσιμο, την τροφή, έτσι και η αθάνατη ψυχή θέλει τις δικές της φροντίδες:

- ΤΟ ΠΛΥΣΙΜΟ ΤΗΣ, δηλαδή την εξομολόγηση, για να καθαριστεί από τις διάφορες ακαθαρσίες των αμαρτιών της.

- ΤΟ ΝΤΥΣΙΜΟ ΤΗΣ, για να μην είναι γυμνή και παγωμένη, δηλαδή όλα εκείνα τα έργα αγάπης, που ο Χριστός μας παραγγέλλει να κάνουμε στο Ευαγγέλιο και

- ΤΗΝ ΤΡΟΦΗ ΤΗΣ, δηλαδή την Θεία Κοινωνία, το πανάγιο Σώμα και Αίμα του σταυρωθέντος γλυκύτατου Υιού του Θεού και Σωτήρα μας Ιησού Χριστού.

Αν όμως με τόση φροντίδα επιμελούμαστε το υλικό τούτο σώμα, άραγε με πόση μεγαλύτερη προσοχή θα πρέπει να φροντίζουμε και να περιποιούμαστε την αθάνατη ψυχή μας, που είναι όπως λέει ο αγαπημένος διδάσκαλος Ιησούς Χριστός, ανωτέρα του σώματος;

«Τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ;» (Μάρκ. η΄, 37-38)

Σ΄ αυτό το μικρό βιβλιαράκι, γραμμένο με πολλή αγάπη για σένα, θα διαβάσεις μερικούς απλούς στοχασμούς, γι’ αυτό το μεγάλο Μυστήριο της Μετανοίας και της Εξομολογήσεως, αφού ο Χριστός μας γι’ αυτό ήρθε στη γη, για να φέρει την μετάνοια στους ανθρώπους, γιατί χωρίς αυτήν δεν μπορεί κανείς να αγαπήσει τον Χριστό πραγματικά και οπωσδήποτε να σωθεί.

  

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ

Ο άνθρωπος και μετά το θείο Βάπτισμα πέφτει σε διάφορες αμαρτίες. Αυτό είναι αποτέλεσμα του ότι μέσα του υπάρχει η έμφυτη κλίση προς το κακό, που είναι συνέπεια του προπατορικού αμαρτήματος και της αμαρτητικής ροπής.

Ο φιλάνθρωπος Κύριός μας, επειδή δεν θέλει το θάνατο του αμαρτωλού, συνέστησε το αληθινά μεγάλο και σωτήριο Μυστήριο της ιεράς Μετανοίας και Εξομολογήσεως.

Μ΄ αυτό, ο αμαρτωλός, που με βαθιά συντριβή και ειλικρινή μετάνοια μπροστά στον ιερέα του Κυρίου θ’ ανοίξει την κουρασμένη από τις αμαρτίες ψυχή του, για να πει όλα εκείνα τα αμαρτήματα που τον χώρισαν από τον Χριστό μας, ο γλυκύς και φιλάνθρωπος Κύριος, δια μέσου του πνευματικού Του, θα δώσει τη συγχώρεση στο μικρό Του πλανεμένο προβατάκι.

Σαν καλός Ποιμένας θα σκύψει στοργικά πάνω του, για να του χαρίσει ξανά τη  ειρήνη που έχασε όταν έφυγε από το μαντρί του, και γύριζε από δω κι από κει, μέσα στο γεμάτο από αγκάθια και τριβόλια δάσος της αμαρτίας, όπου ήταν κρυμμένοι «επικίνδυνοι Λύκοι», που έψαχναν να βρουν «τρυφερά πλανεμένα αρνάκια», για να χορτάσουν την αιμοβόρα πείνα του πατέρα της αμαρτίας, του διαβόλου.

1. Η σύσταση του Μυστηρίου της Μετανοίας

Το μεγάλο Μυστήριο της Μετανοίας δεν είναι ανθρώπινη επινόηση, όπως θέλουν μερικοί να πιστεύουν, αλλά του ίδιου του Χριστού μας.

Τη σύσταση του Μυστηρίου της Μετανοίας την έδωσε  ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός στην Εκκλησία Του μετά την εκ νεκρών Ανάστασή Του.

Το Ευαγγέλιο λέει σχετικά:

«... ὅπού ἦσαν οἱ μαθηταί συνηγμένοι διά τόν φόβον τῶν  Ἰουδαίων, ἦλθεν ὁ  Ἰησοῦς καί ἔστη εἰς τό μέσον, καί λέγει αὐτοῖς... λάβετε Πνεῦμα Ἅγιον. ἄν τινων ἀφῆτε τάς ἁμαρτίας, ἀφίενται αὐτοῖς, ἄν τινων κρατῆτε, κεκράτηνται».

                                                     (Ἰωάν. κ΄ 19, 23)

Από τους λόγους αυτούς γίνεται φανερό ότι ο Χριστός έδωσε τη θεία Του εξουσία στους μαθητές Του, τους Αποστόλους και δι’ αυτών στους διαδόχους τους, δηλαδή στους επισκόπους και ιερείς, ώστε να συγχωρούν με την επενέργεια του Αγίου Πνεύματος τις αμαρτίες όλων των ανθρώπων εκείνων, που θα ήθελαν με ειλικρίνεια να σταματήσουν τις αμαρτίες που έκαναν και να αγωνιστούν να γίνουν εργάτες της αρετής και των εντολών του Θεού.

2. Η σπουδαιότητα του Μυστηρίου της Μετανοίας για την σωτηρία του ανθρώπου.

Τη σπουδαιότητα του Μυστηρίου της Μετανοίας κατανοούμε, όταν λάβουμε υπ’ όψιν μας ότι, χωρίς αυτό είναι αδύνατη η σωτηρία του ανθρώπου.

Επειδή όλοι οι άνθρωποι είμαστε αμαρτωλοί και φυσικά ένοχοι και υπόδικοι μπροστά στη Θεία δικαιοσύνη, δεν υπάρχει άλλος τρόπος και άλλο μέσο να επιστρέψουμε στο Θεό και να ελευθερωθούμε από την αμαρτία, μετά το Άγιο Βάπτισμα, εκτός από τη Μετάνοια και την Εξομολόγηση.

Επομένως, αδελφέ μου, αν με το Άγιο Βάπτισμα γινόμαστε Χριστιανοί, με την Μετάνοια και την Εξομολόγηση ξαναβρίσκουμε το δρόμο για την Βασιλεία των Ουρανών και την αιώνια ζωή.

Το Μυστήριο της Μετανοίας είναι αληθινά μέγας θησαυρός, ένα θαυμάσιο στήριγμα, αλλά συγχρόνως κι ένας παρήγορος σύντροφος στην οδυνηρή και με δάκρυα ποτισμένη πορεία της ζωής μας.

ΠΡΟΦΑΣΕΙΣ ΕΝ ΑΜΑΡΤΙΑΙΣ

Δυστυχώς  δεν είναι λίγοι εκείνοι οι άνθρωποι, που για διάφορους λόγους, όπως π.χ.

- επειδή ντρέπονται τον ιερέα,

- επειδή έχουν μεγάλη κοινωνική θέση και η υπερηφάνεια δεν τους αφήνει να ταπεινωθούν,

- επειδή έκαναν μεγάλες αμαρτίες και ντρέπονται να τις αναφέρουν, φοβούμενοι μήπως μ’ αυτόν τον τρόπο πέσει η υπόληψή τους,

 αρνούνται να πάνε στον εξομολόγο, για να ξεπλύνουν με την εξομολόγηση τις αμαρτίες τους.

Τους ακούμε να προφασίζονται διάφορες αμαρτωλές προφάσεις και να λένε:

- ‘‘Γιατί να πω τα αμαρτήματά μου στον ιερέα και δεν τα λέω καλύτερα στην εικόνα του Χριστού;’’

Άλλοι πάλι λένε:

- ‘‘Γιατί να πω τα αμαρτήματα μου στον ιερέα αφού κι αυτός είναι αμαρτωλός;’’

Άλλοι, τέλος, επαναπαύονται στην ιδέα ότι δεν έχουν αμαρτίες ή έχουν ακόμη καιρό για να μετανοήσουν και προβάλλουν χίλιες δυο προφάσεις, που τους φέρνει ο διάβολος, για να μην τους επιτρέψει με τη Μετάνοια να πλησιάσουν τον Χριστό και να σωθούν.

Στη συνέχεια, θα προσπαθήσουμε να αναιρέσουμε, με τη χάρη του Θεού, όλες αυτές τις σατανικές προφάσεις, για να δούμε με χαρά όλους αυτούς τους αδελφούς μας που παίζουν με τη σωτηρία τους, να επιστρέφουν ταπεινά στη μοναδική χαρά και ειρήνη, το Χριστό μας.

1. Γιατί να πω τα αμαρτήματα μου στον παπά και δεν τα λέω καλύτερα στην εικόνα του Χριστού;

Είναι  γεγονός ότι ο Χριστός μας είναι πανταχού παρών κι όπου κι αν είμαστε ακούει την προσευχή μας.

Μόνο σε μια περίπτωση ο Κύριος μας, αρνείται να μας ακούσει και να μας συγχωρέσει.

Όταν ενώ δίπλα μας έχουμε τον εκπρόσωπο Του, τον πνευματικό ιερέα, εμείς δεν πάμε με ταπείνωση και με απλότητα να εξαγορεύσουμε τα αμαρτήματά μας σ’ αυτόν, αλλά γεμάτοι εγωισμό, που τόσο πολύ αποστρέφεται ο Θεός, και ντροπή, για να μην ταπεινωθούμε στον εξομολόγο, καταφεύγουμε στην άψυχη εικόνα για να πούμε τα αμαρτήματα μας.

Κι  επειδή αδελφέ μου, σε βλέπω ακόμη διστακτικό, θα σου εξηγήσω καλύτερα γιατί δεν είναι σωστός αυτός ο τρόπος εξομολόγησης.

Κατ’ αρχάς, ο Κύριος τη θεία εξουσία της συγχώρεσης των αμαρτιών μας δεν την έδωσε σε εικόνες ή σε άλλα άψυχα πράγματα, αλλά την έδωσε στους Αποστόλους Του και στους διαδόχους τους, λέγοντας:

«...λάβετε Πνεῦμα  Ἅγιον. ἄν τινων ἀφῆτε τάς ἁμαρτίας, ἀφίενται αὐτοῖς, ἄν τινων κρατῆτε, κεκράτηνται».         

 (Ἰωάν. Κ΄ 22 - 23)

Όπως λοιπόν κι εσύ βλέπεις, επειδή μόνο αυτοί έχουν το δικαίωμα να συγχωρούν ή όχι, είμαστε υποχρεωμένοι για την αγάπη του Χριστού μας να καταφεύγουμε στον πνευματικό εξομολόγο κι εκεί,

  με ταπείνωση και   

        συντριβή καρδιάς

Ν’ ανοίξουμε τη γεμάτη από αμαρτίες ψυχή μας και να αφήσουμε να ξεγλιστρήσουν στο πετραχήλι του ιερέα τα πονηρά φίδια της αμαρτίας, γιατί όπως λέει ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος:

«ἐάν ὁμολογῶμεν τάς ἁμαρτίας ἡμῶν, πιστός ἐστι καί δίκαιος, ἵνα ἀφῇ ἡμῖν τάς ἁμαρτίας καί καθαρίσῃ ἡμας ἀπό πάσης ἀδικίας».     ( Α΄ Ἰωάν. α΄, 9 )

Ένας άλλος λόγος που δεν θέλει ο Χριστός μας να καταφεύγουμε στην άψυχη εικόνα, αλλά στον ιερέα Του, είναι ο εξής:

Η εικόνα δεν είναι σε θέση ούτε να μας συγχωρήσει, αλλά ούτε και να μιλήσει και να μας συμβουλέψει και συνεπώς να μας βοηθήσει να σηκωθούμε από τα λαβυρινθώδη πλοκάμια της αμαρτίας.

Η εικόνα δεν μπορεί να μας συγχωρήσει, ούτε να μας βεβαιώσει ότι μας συγχώρεσε ο Θεός.

Είναι σαν να καταφεύγουμε, μέσα στον ψηλό πυρετό της αρρώστιας μας, στην εικόνα του φίλου γιατρού μας κι εκεί, να τον παρακαλούμε να μας θεραπεύσει.

Μα, είναι δυνατόν να γίνει αυτή η θεραπεία, χωρίς εμείς να πάμε προσωπικά σ’ αυτόν, στο ιατρείο του, να μας εξετάσει, να κάνει τη διάγνωση και να μας δώσει τα απαραίτητα φάρμακα;

Έτσι κι εδώ, είναι ανάγκη να πάμε προσωπικά στο ιατρείο της ψυχής, στο εξομολογητήριο.

Εκεί, γονατισμένοι ταπεινά μπροστά στον ιερέα πνευματικό, ας αποθέσουμε από την κουρασμένη μας ψυχή τ’ αγκάθια και τα τριβόλια των αμαρτιών μας, για να ακούσουμε τη φωνή του Χριστού μας, που με το στόμα του εξομολόγου θα μας χαρίσει τη συγχώρεση των αμαρτιών και θα σκορπίσει μέσα μας την ειρήνη και τη χαρά.

2. Γιατί να πω τα αμαρτήματα μου στον ιερέα αφού κι αυτός είναι αμαρτωλός;

Αδελφέ μου, όπως λέει το ιερό Ευαγγέλιο, δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην είναι αμαρτωλός.

Όλοι σ’ αυτόν τον κόσμο είμαστε αμαρτωλοί. Όλοι έχουμε την  ανάγκη της εξομολογήσεως και πιο πολύ εμείς, που βρισκόμαστε μέσα στις διάφορες δυσκολίες και δυσχέρειες του κόσμου.

Είναι ανάγκη, πηγαίνοντας σ’ ένα νοσοκομείο για να θεραπευτούμε από τις αρρώστιες μας, να παραβλέψουμε αν ο γιατρός που ανέλαβε να μας θεραπεύσει είναι άγιος ή αμαρτωλός.

Μήπως εξετάζουμε, όταν κάνουμε ένα ταξίδι με οποιοδήποτε μεταφορικό μέσο, την ηθική ποιότητα του οδηγού; Ασφαλώς όχι. Εμάς μας ενδιαφέρει να φτάσουμε μόνο στον προορισμό μας.

Άλλο ένα παράδειγμα:

Μπορείς να μου πεις αν αυξάνεται ή μειώνεται η δροσιά και η τρυφερή γλυκιά μυρωδιά ενός ρόδου, που σου προσφέρει ένας ζητιάνος ή ένας πλούσιος, ένας δίκαιος ή ένας αμαρτωλός; Ασφαλώς όχι.

Ακριβώς έτσι κι εδώ, ανεξάρτητα αν ο ιερέας είναι άγιος ή αμαρτωλός, εσύ θα πάρεις ακέραια την ευλογία του Θεού, που θα σε κάνει παιδί Του και κληρονόμο του Παραδείσου.

3. Δεν έχω αμαρτίες.

Μια άλλη κατηγορία ανθρώπων που τους μιλώ για την εξομολόγηση, αντιδρά, διαμαρτύρεται και μου λέει:

«Τι να πω στον ιερέα, αφού δεν έχω αμαρτίες; Ούτε έκλεψα, ούτε πόρνεψα, ούτε φόνευσα, ούτε και κανέναν αδίκησα».

Κι εγώ ο ταπεινός, λυπημένος για την άγνοια της Αγίας Γραφής που έχουν, τους παρακαλώ να σταθούν δυο λεπτά και αν ακούσουν τι λέει το Ευαγγέλιο, που καλά θα έκαναν να το διαβάζουν έστω και μια φορά το χρόνο.

Και να, πρώτος ο Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος έρχεται να διακηρύξει:

«Ἐάν εἴπωμεν ὅτι ἁμαρτίαν οὐκ ἔχομεν ἑαυτούς πλανῶμεν καί ἡ ἀλήθεια οὐκ ἔστιν ἐν ἡμῖν»

και συνεχίζει, «ἐάν εἴπωμεν ὅτι οὐχ ἡμαρτήκαμεν, ψεύστην ποιοῦμεν αὐτόν, καί ὁ λόγος αὐτοῦ οὐκ ἔστιν ἐν ἡμῖν»   (Α΄ Ἰωάν. α΄, 8 , 10).

Ο Απόστολος Παύλος τονίζει: «πάντες γάρ ἥμαρτον καί ὑστεροῦνται τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ». (Πρός Ρώμ. γ΄, 23)

Ο δε Απόστολος Ιάκωβος καταλήγει: «πολλά γάρ πταίομεν ἅπαντες». (Ἰάκ. γ΄, 2)

Μπροστά στη διαπίστωση αυτή που κάνουν οι Απόστολοι και όλοι οι Άγιοι, ότι όλοι είμαστε αμαρτωλοί, πως εσύ αδελφέ μου, θέλεις να ισχυρίζεσαι ότι είσαι αναμάρτητος, άγιος, αφού: 

«Εἷς Ἅγιος, εἷς  Κύριος, Ἰησοῦς Χριστός...».

Αλλά και ένα αμάρτημα να έκανες μόνο, ανεξάρτητα αν είναι μεγάλο ή μικρό, είναι αρκετό να σε χωρίσει από την αγάπη του Θεού και να σε οδηγήσει στην κόλαση

Τονίζω πάλι, ‘‘ανεξάρτητα αν είναι μικρό ή μεγάλο’’. Γιατί τον δαίμονα, ή διάβολο τον πεις ή διαβολάκι, δαίμονας πονηρός είναι, ικανός να σε χωρίσει από τον Παράδεισο και από τη γλυκύτατη συντροφιά του Χριστού.

Γι’ αυτό κι εσύ αδελφέ μου, διώξε από μέσα σου κάθε τέτοιου είδους πρόφαση, ότι τάχα δεν έχεις αμαρτίες, έλεγξε καλά τον εαυτό σου, δες και συ που έσφαλες σαν τον άσωτο γιο μπροστά στον αγαπημένο σου Πατέρα και Θεό και με τις αμαρτίες στο χέρι και την μετάνοια στην καρδιά, έλα, πλησίασε το Χριστό που σε περιμένει σαν τον εύσπλαχνο Πατέρα του ασώτου στο εξομολογητήριο κι εκεί, σκυμμένος ταπεινά, παραδέξου όλες τις αμαρτίες σου στο Χριστό μας και ομολόγησε πως δεν είσαι άξιος από τις πολλές σου αμαρτίες να λέγεσαι παιδί Του.

Τότε θα δεις τον Θεό Πατέρα μας, γεμάτο χαρά, μαζί με όλους τους αγγέλους Του, να σκύβει για να σου αλλάξει τα βρωμερά ρούχα της αμαρτίας, με άλλα καινούργια της αρετής, να σου φορά το δακτυλίδι της υιοθεσίας, ότι είσαι δηλ. παιδί Του, και να σφάζει για σένα τον μόσχο τον σιτευτό, τον μονογενή Υιόν Του, τον Χριστό μας, για να σε θρέψει πνευματικά και να ζεις πια εσύ μέσα στο Χριστό και ο Χριστός μέσα σου.

4.  Έχω ακόμα καιρό.

Βλέποντας σε τώρα, αδελφέ μου, ο πονηρός δαίμονας να προχωρείς προς το εξομολογητήριο, στενοχωριέται που σε χάνει και να, δες τον τι πάει να κάνει. Σε σταματά και σου λέει:

«Καλά φίλε μου, μη βιάζεσαι δεν σου είπα να μην εξομολογηθείς! Κι εγώ θέλω, λέει ο πονηρός δαίμονας, να εξομολογηθείς, αλλά μια στιγμή, μην τρέχεις τόσο βιαστικά, σκέψου καλύτερα τι πας να κάνεις. Δεν ντρέπεσαι, που μ’ αυτά που θα πεις θα ρεζιλευτείς; Στο κάτω - κάτω της γραφής, εδώ που τα λέμε δεν γέρασες, ακόμα έχεις καιρό!...»

Με αυτά και άλλα τόσα, έρχεται ο πονηρός  δαίμονας να αμφιταλαντεύσει τον άλλοτε φίλο του, εσένα αδελφέ μου, και να σε παγιδεύσει με τη πρόφαση ότι έχεις ακόμα καιρό.

Σκοπός του, να σου σβήσει, αφενός τη διάθεση που έχεις τώρα για να σωθείς και αφετέρου να έρθει ο θάνατος ξαφνικά να σε πάρει, χωρίς να μπορέσεις με τη συνεχή αναβολή να καθαρίσεις με την εξομολόγηση την ψυχή σου από τις διάφορες ακαθαρσίες των αμαρτιών σου.

Όχι αδελφέ μου, όχι, δεν πρέπει να παγιδευτείς από τον εχθρό μας, αλλά χωρίς να καθυστερήσεις καθόλου, τρέξε στον εξομολόγο και απόθεσε τα αγκαθοτρίβολα των αμαρτιών σου, εκεί, για να μπορέσεις πια σαν ολόλευκο αγνό περιστέρι να πετάξεις σε νέους ορίζοντες, σε νέους κόσμους πνευματικούς, γεμάτους φως, δόξα, χαρά και ειρήνη.

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΞΟΜΟΛΟΓΟΥΜΑΣΤΕ

1. Με συντριβή καρδιάς και με απόφαση διορθώσεως.

Η συντριβή της καρδιάς αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για το μυστήριο της Μετανοίας, γιατί μόνο έτσι ο Θεός δέχεται τον κάθε αμαρτωλό, όπως δέχτηκε ο πολυεύσπλαχνος πατέρας του ασώτου τον γιο του, που επέστρεψε με συντριβή  καρδιάς από την ξενιτιά της αμαρτίας, ζητώντας όχι να αποκατασταθεί στην προηγούμενη θέση του, αλλά στην τελευταία, «του μισθίου», του μισθωτού εργάτη. Κι εκείνος ο θαυμαστός πατέρας, βλέποντας την συντριβή του γιου του, πώς θα μπορούσε να μην του δώσει το χρυσό δακτυλίδι με το οποίο τον επανέφερε στην αρχική του θέση και τον έβαζε έτσι δίπλα του, κληρονόμο της περιουσίας του;

Τούτη η Ευαγγελική περικοπή του Ασώτου, μας δείχνει, πως κι εμείς πρέπει να πλησιάζουμε την Εξομολόγηση και τον πολυεύσπλαχνο Χριστό μας. Μας καλεί:

    με συντριβή της καρδιάς,

               με ειλικρίνεια και  

                        χωρίς δικαιολογίες,

να προχωρήσουμε ταπεινά σαν τον Άσωτο, με μόνη συντροφιά τη σταθερή απόφαση να μην επαναλάβουμε αυτές τις αμαρτίες, μπροστά στο γλυκύ Ναζωραίο, τον Κύριο μας Ιησού Χριστό και να του πούμε απλά, παιδικά:

«Πάτερ ἥμαρτον εἰς τόν οὐρανόν καί ἐνώπιόν σου, καί οὐκέτι εἰμί ἄξιος κληθῆναι υἱός σου». (Λούκ. ιε΄ 21)

«Δέξαι με Πάτερ μετανοούντα και ελέησον με ο Θεός».

Άφησε δε τα μάτια της ψυχής σου να πλύνουν με τα δάκρυα της μετανοίας τα πληγωμένα από τα καρφιά των αμαρτιών σου πόδια του Χριστού μας.

Και τότε, ω τότε, θα δεις τον Χριστό μας μπροστά  στο κλαμένο από την μετάνοια πρόσωπό  σου, να σκύβει  στοργικά,  πατρικά, φιλικά, να σ’ αγκαλιάζει και να σε κρύβει κάτω από το ένδυμα της Χάριτος Του, γεμίζοντάς σε φιλιά, κι αυτά μουσκεμένα από τη χαρά, γιατί σε ξαναβρίσκει μετά από τόσο καιρό που σε είχε χάσει, όταν μοναχός σου διάλεγες τον δρόμο της αμαρτωλής ξενιτιάς.

Βλέπω κι εγώ, αδελφέ μου, αυτή τη γλυκιά σκηνή και συγκινούμαι. Στη μνήμη έρχεται εκείνο, που είπε κάποτε ο Χριστός μας, ότι:

‘‘όπως άπειρα τον αγαπά ο Πατέρας Του, έτσι κι Αυτός, με την ίδια άπειρη αγάπη, αγαπάει εμάς…’’

«Καθώς ἠγάπησέ μέ ὁ πατήρ, κἀγώ ἠγάπησα ὑμᾶς, μείνατε ἐν τῇ ἀγάπῃ τῇ ἐμῇ . (Ἰωάνν. ιε΄, 9)

Βλέπω αυτό που είπε, να γίνεται άλλη μια φορά πραγματικότητα στο πρόσωπο σου.

Κι εγώ ο ταπεινός, μπροστά στην τόση άπειρη, γλυκιά  κι ευσπλαχνική αγάπη του Χριστού μας, σκύβω για να φιλήσω άλλη μια φορά, σαν ένα δείγμα ευγνωμοσύνης στο Θείο Λυτρωτή, τις άγιες πληγές Του, που άνοιξαν οι ανόητοι Ιουδαίοι σ’ Εκείνον, που αγάπησε τόσο άπειρα όλους τους ανθρώπους.

2. Χωρίς ντροπή.

Η ντροπή αποτελεί ένα δύσκολο σημείο της εξομολόγησης, που συνήθως καταλαμβάνει πολλούς ανθρώπους που έκαναν μεγάλες αμαρτίες.

Πολλές φορές είναι τόσο ισχυρή, που κατορθώνει να κρατά τον άνθρωπο μακριά από την εξομολόγηση ή να μην τον αφήνει να πει στον εξομολόγο όλα τα αμαρτήματα, αλλά να κρύβει μερικά, με αποτέλεσμα να κολασθεί ο ταλαίπωρος περισσότερο, γιατί τόλμησε να κοροϊδέψει και να παίξει με τον Θεό.

Μέσα στα Πατερικά κείμενα, υπάρχει μια πάρα πολύ ωραία ιστορία, σχετικά με τα ολέθρια αποτελέσματα της ντροπής στην εξομολόγηση.

_{* * *}

Ήταν κάποτε στα μέρη της Παλαιστίνης, σε μια μικρή σκήτη, ένας πραγματικά άγιος ασκητής με τον υποτακτικό του. Επειδή η φήμη της αγιοσύνης του εξαπλώθηκε παντού, έτρεχε σ’ αυτόν πλήθος κόσμου να τον συμβουλευτεί και να εξομολογηθεί.

Κάποτε αποφάσισε να πάει σ’ αυτόν και μια γυναίκα, που έπεσε σ’ ένα βαρύ αμάρτημα. Το αμάρτημά της αυτό την έκανε απαρηγόρητη.

Πράγματι, πήγε στον γέροντα ασκητή και τον παρακάλεσε με δάκρυα στα μάτια να την εξομολογήσει.

Εκείνος, αφού απομάκρυνε στο περιβολάκι τον υποτακτικό του, άρχισε να εξομολογεί την γυναίκα.

Τότε όμως συνέβηκε ένα γεγονός.

Ο υποτακτικός του γέροντα, όπως φαίνεται ήταν κι αυτός άγιος, είδε σαν σε έκσταση, πως την ώρα που εξομολογόταν η γυναίκα, έβγαιναν από το στόμα της διάφορα μικρά φιδάκια. Ξαφνικά φάνηκε κι ένα τεράστιο φίδι, που μια μισόβγαινε και πάλι ξανάμπαινε. Τέλος, όχι μόνο δεν βγήκε αλλά όταν ξαναμπήκε συμπαρέσυρε μαζί του και όλα τα άλλα φιδάκια που είχαν βγει.

Όταν έφυγε η γυναίκα κι αφού απομακρύνθηκε λίγο από το ασκητήριο, πήγε ο υποτακτικός αυτός και είπε ότι είδε στον γέροντα.

Εκείνος αμέσως κατάλαβε πως η γυναίκα, που εξομολογήθηκε πριν λίγο σ’ αυτόν, δεν τα είχε πει όλα αλλά έκρυψε κάποιο μεγάλο αμάρτημα.

Αμέσως λοιπόν, στέλνει τον υποτακτικό του να πάει να την φωνάξει, προτού καλά - καλά απομακρυνθεί από το ησυχαστήριο.

Έτρεξε πράγματι γρήγορα ο υποτακτικός να την προλάβει, αλλά η έκπληξή του ήταν μεγάλη όταν την βρήκε νεκρή, όχι πολύ μακριά από το ησυχαστήριο, στην άκρη του δρόμου. Επέστρεψε στον γέροντα και του το ανέφερε.

Ο γέροντας απορημένος, αν τελικά σώθηκε η ψυχή της, επειδή ντράπηκε να εξομολογηθεί το βαρύ αμάρτημα στο οποίο είχε πέσει, έπεσε μαζί με τον υποτακτικό του σε βαθιά προσευχή επί τρία μερόνυχτα, για να τους αποκαλύψει ο Θεός  αν σώθηκε η ψυχή της.

Το τελευταίο βράδυ βλέπουν και οι δυο την ίδια γυναίκα στον ύπνο τους, μαύρη, ζοφώδη και άσχημη, να κλαίει, να οδύρεται και να λέει:

 - Αχ! Τι έπαθα η ταλαίπωρη, για λίγη ντροπή να πω τη μεγάλη μου αμαρτία, κολάζομαι τώρα αιώνια.

Αυτά και άλλα τόσα έλεγε αυτή η ταλαίπωρη γυναίκα, που για λίγη ντροπή έχασε τον Χριστό και την αιώνια χαρά του Παραδείσου.

                                          _{* * *}

Εσύ όμως, αδελφέ μου, δεν πρέπει να μιμηθείς αυτή τη γυναίκα. Χωρίς ντροπή, κάθισε μπροστά στον εκπρόσωπο του Χριστού να πεις όλα σου τα αμαρτήματα, αρχίζοντας πρώτα - πρώτα από τα μεγάλα!

Έτσι θα χτυπήσεις αμέσως τον διάβολο στο κεφάλι. Έπειτα συνεχίζεις με τα μικρότερα, που κι αυτά όμως, είναι εξίσου φοβερά για την ψυχή σου.

ΜΟΝΟ ΜΕ ΤΗΝ ΣΥΓΧΩΡΕΤΙΚΗ ΕΥΧΗ ΣΥΓΧΩΡΕΙΤΑΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ;

Πολλοί απ’ τους Χριστιανούς έχουν την κακή συνήθεια να μην εξομολογούνται, αλλά αντί της εξομολογήσεως να πηγαίνουν στον ιερέα για να τους διαβάσει μόνο τη συγχωρητική ευχή.

Αυτό είναι μια κακιά συνήθεια που πρέπει τελείως να εξαλειφθεί.

Η συγχωρητική ευχή είναι θα λέγαμε η απόφαση του Χριστού μας, ο οποίος, αφού άκουσε τις αμαρτίες μας, θα μας δώσει την συγχώρηση και την κάθαρση απ’ αυτές.

Είναι δηλαδή η συγχωρητική ευχή, η απόφαση του Κριτή Χριστού, μετά την εξαγόρευση των σφαλμάτων που κάναμε.

Είναι δυνατόν να δίνει ο δικαστής μια απόφαση αθωωτική ή καταδικαστική χωρίς προηγουμένως να ακούσει τον κατηγορούμενο; Ασφαλώς όχι.

Πως λοιπόν εμείς πηγαίνουμε στον ιερέα, για να μας δώσει ο Χριστός τη συγχώρεση, τη στιγμή που δεν εξομολογηθήκαμε τα αμαρτήματα μας και δεν ομολογήσαμε τα σφάλματα μας, ώστε και ο Χριστός μας να δει τη μετάνοια και να μας συγχωρήσει;

Γι’ αυτό τον λόγο, ας παύσουμε εμείς να πηγαίνουμε στον ιερέα να μας διαβάζει μόνο την ευχή, οι δε ιερείς, ας παύσουν να παρέχουν τέτοιες ευχές συγχωρητικές, χωρίς να ακούνε πρώτα την εξομολόγηση των πιστών.

Ο ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ

Στον κόσμο αυτό υπάρχουν χιλιάδες γιατροί. Ανάμεσα τους, διακρίνονται μερικοί που έχουν τη φήμη εμπείρων. Αυτοί είναι σε θέση να κάνουν σωστή διάγνωση, να δώσουν τα κατάλληλα φάρμακα και να προβούν στη θεραπεία.

Κατά  τον ίδιο τρόπο, μέσα στους τόσους πνευματικούς εξομολόγους που υπάρχουν, εσύ αδελφέ μου, θα πας σ’ εκείνους  που έχουν τη φήμη καλού πνευματικού γιατρού, ώστε να μπορέσεις με μεγάλη εμπιστοσύνη να τους πεις ότι σε βασανίζει και όποια αμαρτήματα έκανες, για να μπορέσουν κι αυτοί με τη σειρά τους να σε βοηθήσουν σωστά, σηκώνοντάς σε από το βόρβορο της αμαρτίας και δίνοντάς σου τα κατάλληλα φάρμακα, εννοώ τις συμβουλές και τα επιτίμια, που δεν είναι τιμωρίες, αλλά τρόπος για να σε απομακρύνουν από την αμαρτία.

Μόνον ο καλός πνευματικός γιατρός είναι σε θέση να σε βοηθήσει και να σου δείξει το δρόμο για τον Παράδεισο.

Όπου μάθεις ότι βρίσκεται ένας τέτοιος έμπειρος πνευματικός, καθόλου μην αμελήσεις να θυσιάσεις και χρόνο και χρήμα και κόπο, μέχρι να τον βρεις.

Οι πρώτοι Χριστιανοί δεν υπολόγιζαν τίποτα μπροστά στην αναζήτηση ενός καλού πνευματικού. Υπάρχουν στα πατερικά κείμενα, πάρα πολλές ιστορίες αμαρτωλών ανθρώπων, που έκαναν χιλιόμετρα ταξίδι και κατέβαλαν πάμπολλους κόπους, ψάχνοντας να βρουν τον κατάλληλο πνευματικό καθοδηγητή.

Αν για το σώμα μας, όταν αρρωστήσει βαριά, κάνουμε τόσα και τόσα ταξίδια προκειμένου να γίνει καλά, τι πρέπει να κάνουμε για την ψυχή μας, όταν αρρωστήσει από φοβερές αμαρτίες; Δεν θα πρέπει και γι’ αυτήν να τρέξουμε, ν’ αγωνιστούμε, να ταξιδέψουμε, να ψάξουμε για καλούς γιατρούς που θα την θεραπεύσουν;

  

ΠΟΣΕΣ ΦΟΡΕΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΞΟΜΟΛΟΓΟΥΜΑΣΤΕ;

Κάθε άνθρωπος, αδελφέ μου, όταν λερωθεί πάει αμέσως να πλύνει και το σώμα και τα ακάθαρτα ρούχα του. Έτσι κι εμείς, όταν πέσουμε σε οποιαδήποτε αμαρτία και το ολόλευκο ένδυμα της ψυχής μας παρουσιάσει τις μαύρες κηλίδες της ανομίας, αμέσως, χωρίς αναβολή, πρέπει να τρέξουμε στο εξομολογητήριο να καθαρίσουμε την ακαθαρσία της ψυχής μας και να αφήσουμε τον Κύριο, να μας βάλει πάλι καινούργια ενδύματα, λαμπερά!

Είναι ανάγκη να τρέξουμε αμέσως στον πνευματικό, γιατί όσο αφήνουμε έτσι τα ενδύματά μας, σιγά - σιγά θα λερωθούν πολύ και υπάρχει φόβος να γίνουμε εμείς εστία των διαφόρων ασθενειών, που αναπτύσσονται μέσα στην ακαθαρσία και τη βρωμιά, με αποτέλεσμα να γίνει η ψυχή μας σπηλιά των πονηρών δαιμόνων, που ότι θα μας διατάσσουν θα το κάνουμε σαν πιστοί υπηρέτες τους.

* * *

Γι’ αυτό κι εσύ, μην αμελείς την ψυχή σου και μην υποτιμάς τη δύναμη του μικρού αμαρτήματος, γιατί, όπως κι εσύ γνωρίζεις από τη παροιμία «φασούλι το φασούλι γεμίζει το σακούλι», τώρα μια αμαρτία, μια έπειτα, θα γεμίσουμε απ’ αυτές και τότε θα δυσκολευτούμε πιο πολύ, όταν θ’ αποφασίσουμε να ξεπλυθούμε απ’ αυτές.

Το ίδιο εύκολα πλένεται ένα ρούχο ελαφρά λερωμένο, με ένα άλλο φοβερά ακάθαρτο; Ασφαλώς όχι.

Λοιπόν κι εσύ, πήγαινε τακτικά στην Εξομολόγηση, όταν κάποια ακαθαρσία τολμά να φανεί στο ωραίο χριστιανικό ένδυμα της ψυχής σου. Το γέρικο δέντρο δύσκολα ξεριζώνεται. Όσο είναι νεαρός βλαστός η αμαρτία, ας την ξεριζώσουμε από το περιβόλι της ψυχής μας.

ΤΙ ΘΑ ΕΞΟΜΟΛΟΓΟΥΜΑΣΤΕ

Για να σε διευκολύνω, αδελφέ μου, στην εξομολόγηση, θα σου παραθέσω ένα σύντομο κατάλογο αμαρτιών και έχοντας τον μπροστά σου, θα σημειώσεις όσα αμαρτήματα έκανες.

Έτσι δεν θα ξεχάσεις κανένα, όταν μπροστά στον ιερέα θα αρχίσεις να τα λες.

Η υπερηφάνεια με τα πολυδαίδαλα πλοκάμια της, όπως ο εγωισμός, η κενοδοξία, η πλεονεξία και η ζηλοτυπία.

Η κατάκριση, τα σκάνδαλα, η συκοφαντία, το κουτσομπολιό, οι κολακείες.

Ο θυμός, η οργή, ο φθόνος, το μίσος, η αντιπάθεια, η ασπλαχνία, η χαιρεκακία, η κατάρα.

Η αίρεση (προτεσταντισμός, χιλιασμός κ.λ.π.).

Η καταφυγή σε μαγείες, μέντιουμ, μάγισσες, χαρτορίχτρες, φλυτζανούδες. Αμαρτία είναι και τα πέταλα, τα σκόρδα και τα λεγόμενα «μάτια» που κρεμούν μερικοί άνθρωποι πάνω τους, στα σπίτια τους, στα αυτοκίνητα και τα βρέφη τους, για να μην τους πιάσει δήθεν δαιμονικό μάτι (μόνον ο Σταυρός του Κυρίου μας είναι το φυλακτό και το μοναδικό όπλο μας, εναντίον κάθε δαιμονικής προσβολής).

Η ντροπή να φανερώσουμε την ευσέβεια μας μπροστά σε άλλους.

Οι γογγυσμοί κατά του Θεού στις διάφορες μας θλίψεις.

Η βλασφημία στα θεία. Είναι μεγάλη αμαρτία το να βλαστημούμε τον Θεό, τον Χριστό μας, την Παναγία, τους αγίους και κάθε τι ιερό. Επίσης βλασφημία και μεγάλη αμαρτία είναι το να διαβολοστέλνουμε τους ανθρώπους ή οι γονείς τα παιδιά τους. Πόσα και πόσα παιδιά δεν δαιμονίσθηκαν από τις βλασφημίες των γονιών τους!

Ο γράφων αυτά, είναι μάρτυρας πολλών τέτοιων γεγονότων που οφθαλμοφανώς διαπίστωσε. Γι’ αυτό και σεις γονείς, παύσετε, μην καταριέστε, μήτε να βλαστημάτε τα παιδιά σας και μη δίνετε τόπο στον δαίμονα να μπαίνει στα σπίτια σας.

Από τις πλέον θανάσιμες αμαρτίες θεωρείται και η μετάληψη των Αχράντων Μυστηρίων, του Σώματος και Αίματος του Χριστού μας, χωρίς την ανάλογη προετοιμασία, και μάλιστα όταν, ενώ έχουμε διαπράξει μεγάλες αμαρτίες και δη σαρκικές, χωρίς να τις έχουμε πρώτα εξομολογηθεί.

Περιφρόνηση των ιερών νηστειών χωρίς λόγο.

Ασέβεια στους γονείς, διδασκάλους και γέροντες.

Απόπειρα αυτοκτονίας.  Μοιχεία.

Η παραπλάνηση ανθρώπων με τον λόγο και το κακό παράδειγμα.

Το να προτρέψουμε άνθρωπο να διαπράξει αμαρτίες.

Παρακολούθηση ασέμνων θεαμάτων και ακουσμάτων του θεάτρου, της τηλεόρασης και του κινηματογράφου.

Ανάγνωση βιβλίων ή περιοδικών με άσεμνο περιεχόμενο.

Η ηδονοβλεψία και το να αφήνουμε μέσα μας χωρίς να τις διώχνουμε, άσχημες και άσεμνες εικόνες.  Η αισχρολογία.

Η άσεμνη και προκλητική ενδυμασία.

Πάθη που προσβάλλουν την εικόνα του Θεού (όπως κάπνισμα, μέθη, ναρκωτικά κτλ.)

Τα διάφορα σαρκικά  παραπτώματα. Σ΄ αυτά συγκαταλέγονται και οι σαρκικές σχέσεις των αρραβωνιασμένων, εφόσον δεν έγινε ακόμα το μυστήριο του γάμου.

Άλλες αμαρτίες είναι, η ανελεημοσύνη, η χαρτοπαιξία,  η κλοπή, η αδικία, η απιστία, η οκνηρία, η τεμπελιά, η λαιμαργία, η γαστριμαργία, ο όρκος χωρίς λόγο ή ο ψεύτικος, το ψέμα και ο φόνος. Στο  φόνο ανήκει και η θεληματική έκτρωση.

Ας μη παρασιωπηθεί και μια άλλη σημαντική αμαρτία, δηλ. η σκανδαλώδης επέμβαση των πεθερικών και των άλλων προσώπων σε εσωτερικές υποθέσεις των ανδρογύνων και ιδίως των νέων, με αποτέλεσμα την αναστάτωση ή ακόμη, πολλές φορές, την διάλυση του γάμου των νέων ανδρογύνων.

Τέλος, αμαρτία είναι το να μην  εκκλησιαζόμαστε χωρίς λόγο σοβαρό τις Κυριακές ή τις μεγάλες γιορτές της εκκλησίας μας και να μη κοινωνάμε τακτικά των Αχράντων Μυστηρίων.

Αδελφέ μου, σου παρέθεσα ένα μικρό, σύντομο κατάλογο αμαρτιών. Με αρκετή προσοχή μελέτησέ τον, και σημείωσε σ’ ένα φύλλο χαρτί, για να μην ξεχάσεις σε τι απ’ αυτά έπεσες σαν άνθρωπος αδύνατος.

Προσπάθησε να θυμηθείς, μήπως υπάρχει και καμιά άλλη αμαρτία, που ενώ εδώ δεν αναφέρεται, εσύ την έκανες.

Μ΄ όλες τις αμαρτίες στο χέρι, και την μετάνοια βαθιά μέσα σου, τρέξε στον πνευματικό χωρίς αναβολή και απόθεσε εκεί, στο πετραχήλι του ιερέα, τα αγκαθοτρίβολα των αμαρτιών σου, για να αξιωθείς έτσι της επουρανίου Βασιλείας του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού. Αμήν.

 ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

 ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΤΕΡΙΚΗ ΣΟΦΙΑ

 Όποιος ομολογεί και εγκαταλείπει τις αμαρτίες του, θα βρεί έλεος από τον Κύριο.
(Ισαάκ ο Σύρος) 

* * *
Μετάνοια είναι το να μην ξαναπέφτουμε στα ίδια λάθη.
(Ιωάννης ο Χρυσόστομος)
* * *
Αξιώθηκες με την εξομολόγηση και τη θεία Κοινωνία να γίνεις συνδαιτυμώνας του Θεού;
Μη κηλιδώσεις και μη σχίσεις τον βασιλικό χιτώνα που ντύθηκες.
(Νικόλαος Καβάσιλας)
* * *
Κανένας δεν πρέπει να απογοητεύεται για την σωτηρία του...
Αμάρτησες; Μετανόησε. Χιλιάδες φορές αμάρτησες;
Χιλιάδες φορές μετανόησε.
(Ιωάννης ο Χρυσόστομος)
* * *
Η μετάνοια είναι το πλοίο. Ο θείος φόβος οι κωπηλάτες.
Και η αγάπη είναι το θεϊκό λιμάνι.
(Ισαάκ ο Σύρος)
* * *
Προτιμώ άνθρωπο που αμάρτησε, αλλά γνωρίζει ότι αμάρτησε και μετανοεί, περισσότερο από άνθρωπο που δεν αμάρτησε και θεωρεί τον εαυτό του ως δίκαιο.
(Αββάς Σαρματάς)
* * *
  Ο κάθε άνθρωπος εξαγνίζεται
όταν εξομολογείται τα αμαρτήματα του και μετανιώνει.
Πρέπει όμως να απέχει από αυτά και από οποιοδήποτε κακό στο μέλλον.
(Συμεών ο Θεσσαλονίκης)
* * *
  Να ντρέπεσαι, όταν πας να κάνεις αμαρτία και όχι όταν την εξομολογείσαι.
Όταν φύγεις από τον πνευματικό συγχωρεμένος, να έχεις την εξής απόφαση:
Καλύτερα να πεθάνεις παρά να ξανακάνεις την αμαρτία.
(Κοσμάς ο Αιτωλός)