ΒΙΟΣ ΟΣΙΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΤΟΥ ΑΙΓΥΠΤΙΟΥ
-εορτάζει στις 19 Ιανουαρίου-
ΚΑΤΑΓΩΓΗ
Ο Όσιος Μακάριος ο Αιγύπτιος καταγόταν από την Θηβαΐδα της Αιγύπτου, γι' αυτό και ονομάζεται Αιγύπτιος. Επίσης λέγεται και μέγας καθώς πρώτος και μεγαλύτερος ήταν από τον σύγχρονο του Όσιο Μακάριο τον Αλεξανδρέα.
Ο Όσιος Μακάριος γεννήθηκε το 301. Αγάπησε από νεαρά ηλικία την αρετή και ήταν σ’ όλη του την ζωή άμεμπτος και ακατηγόρητος. Όταν έγινε είκοσι χρονών ή τριάντα για άλλους, αναχώρησε από τον κόσμο. Μάλιστα, τόση υπομονή έδειξε στους κόπους της ασκήσεως ο αοίδιμος, ώστε μέσα σε λίγα χρόνια αξιώθηκε να λάβει το χάρισμα της διακρίσεως, να αποκτήσει την δύναμη κατά των δαιμόνων, ακόμη να προλέγει τα μέλλοντα και να κάμει θαύματα. Λέγεται ότι συνετώς επικοινωνούσε με τον Θεό «και μάλλον τω πλείονι τρόπω προσδιατριβείν Θεώ ή τοις υπ’ ουρανόν πράγμασιν».
Ήταν μαθητής, όπως λένε μερικοί, του Αντωνίου του Μεγάλου. Μετά από πολλές παρακλήσεις του Αρχιερέως, ο οποίος δεν υπέφερε να βλέπει τον λύχνο κρυπτόμενο υπό το μόδιον, έλαβε και της ιεροσύνης το αξίωμα, σε ηλικία σαράντα ετών.
ΤΙΜΩΡΙΑ ΤΟΥ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΟΥ
Ο Όσιος είχε δύο μαθητές από τους οποίους ο ένας, που ονομάζετο Ιωάννης, έμενε μαζί του, για να περιποιείται τους ασθενείς, που έφεραν στον Όσιο καθημερινά για να τους θεραπεύσει, και ο άλλος σε κελί που βρισκόταν πιο μακριά. Βλέποντας ο Όσιος τον υποτακτικό του, τον Ιωάννη, να παίρνει χρήματα από τους ασθενείς του, προείπε ότι θα τιμωρηθεί. Και πράγματι, πραγματοποιήθηκε η πρόρρηση του Οσίου, καθότι ο αδελφός εκείνος, επειδή δεν διορθώθηκε έγινε λεπρός.
ΣΩΖΕΙ ΤΟΝ ΑΘΩΟ
Κάποια μέρα φόνευσαν κάποιο άνθρωπο κρυφά, και επειδή δεν γνώριζαν τον φονιά, είχαν ως ένοχο άλλο άνθρωπο ο οποίος ήταν αθώος. Αυτός επειδή ήθελαν να τον παραδώσουν στην δικαιοσύνη για να τιμωρηθεί, κατέφυγε στο κελί του Οσίου, για να μη τον συλλάβουν. Αλλά οι στρατιώτες δεν σεβάστηκαν τίποτα, πήγαν εκεί και τον έδεσαν. Εκείνος διεμαρτυρόταν, ορκιζόμενος μετά δακρύων ότι είναι αθώος. Ο Όσιος τον λυπήθηκε και ζήτησε από όλους και πήγαν στον τάφο του φονευθέντος όπου γονάτισε και αφού προσευχήθηκε είπε μετά προς τους ανθρώπους:
— Ας φανερώσει ο Κύριος, εάν είναι ένοχος αυτός ο άνθρωπος. Και με πολύ πίστη φώναξε προς τον νεκρό λέγοντας:
— Σε ορκίζω στον Δεσπότη Χριστό, να πεις την αλήθεια, εάν σε φόνευσε αυτός τον οποίον κατηγόρησαν.
Και ο νεκρός, ω του θαύματος, σαν να κοιμόταν απάντησε και λέγει σ' αυτόν:
—Όχι, πάτερ τίμιε, δεν έφταιγε αυτός, άλλος με φόνευσε.
Μόλις άκουσαν αυτά οι παρευρισκόμενοι εκεί τρόμαξαν, και παρεκάλεσαν τον Άγιο να τον ρωτήσει πάλι, ποιος τον φόνευσε. Είπε όμως προς αυτούς ο πάνσοφος:
- Αρκεί το ότι σας βεβαίωσα πως ο άνθρωπος δεν πρέπει να τιμωρηθεί διότι είναι αθώος. Αλλά εγώ δεν είμαι κριτής να τιμωρήσω τον φταίχτη.
ΔΙΩΧΝΕΙ ΤΑ ΜΑΓΙΑ
Ο Όσιος Παλλάδιος διηγείται για τον Άγιο Μακάριο, ότι κάποτε κάποιος κολασμένος ζήτησε σε σατανικό έρωτα κάποια σώφρονα κοπέλα και επειδή εκείνη δεν δέχθηκε, την έκαμε με διαβολικά μάγια να φαίνεται στους ανθρώπους σαν φοράδα. Οι γονείς του κοριτσιού αυτού ήλθαν στον Άγιο Μακάριο και τού είπαν.
— Αυτή η φοράδα πού φέραμε εδώ και βλέπεις ήταν κόρη μας, αλλά από τα μάγια κάποιου ανθρώπου, μεταμορφώθηκε σ' αυτή τη μορφή. Σε παρακαλούμε λοιπόν να παρακαλέσεις τον Κύριο και να την μετατρέψεις στην προηγούμενη μορφή.
Ο δε Όσιος απάντησε:
— Όσο για μένα, εγώ την βλέπω γυναίκα και όχι φοράδα, όπως μού λέτε. Αυτή δε η μορφή που βλέπετε δεν είναι στο σώμα της, αλλά μόνον στους οφθαλμούς σας από τη συνεργεία του δαίμονα.
Αφού τους είπε αυτά, πήρε την κόρη τους στο κελί του και αφού προσευχήθηκε, την έχρισε με άγιο έλαιο, και από εκείνη την στιγμή φαινόταν πάλι σ' όσους την έβλεπαν σαν γυναίκα, επειδή με την προσευχή του Αγίου Μακαρίου εξαφανίστηκε η μαγεία. Μετά αφού έγινε καλά η κοπέλα, ο Άγιος της έδωσε την έξης συμβουλή:
— Παιδί μου, μη λείπεις από την Κοινωνία των Μυστηρίων τού Χριστού, αλλά να κοινωνείς συνετώς, διότι αυτή η διαβολική ενέργεια σου συνέβη, επειδή δεν μετέλαβες για πέντε συνεχείς εβδομάδες και ως εκ τούτου βρήκε ευκαιρία ο διάβολος και σε πείραξε.
ΜΕΓΑΛΗ ΑΣΚΗΣΗ
Ήταν δε στην νηστεία και εγκράτεια τόσο υπομονετικός ο Όσιος, ώστε, επί 20 χρόνια ούτε ψωμί ούτε νερό ούτε ύπνο χόρτασε ποτέ. Αλλά έτρωγε με την ζυγαριά κατά κάποιο τρόπο το ψωμί, ορισμένα γραμμάρια κάθε μέρα και νερό έπινε τρία ποτήρια. Κοιμόταν λίγο, ακουμπώντας στον τοίχο και αυτό για να μη βλαφτεί ο νους του από την πολλή αγρυπνία και την υπερβολική κακοπάθεια. Όταν δε ερχόντουσαν οι αδελφοί για να τον δούν, καθόταν μαζί τους στην τράπεζα και έτρωγε και έπινε μαζί τούς για να αποφύγει την υπόκριση, όταν δε αναχωρούσαν έκανε τόσες ημέρες να πιει νερό, όσα ποτήρια ήπιε με τους ξένους νερό, ή κρασί, για να παιδεύει το σώμα του. Και μόνο να έβλεπε κανείς το σώμα του, έβλεπε καθαρά την μεγάλη εγκράτεια που τηρούσε.
ΒΟΗΘΑ ΤΟΥΣ ΚΛΕΠΤΕΣ ΤΟΥ
Επιστρέφοντας κάποτε ο Όσιος από την Αίγυπτο και πηγαίνοντας στο κελί του, βρήκε τους κλέφτες, οι οποίοι του είχαν πάρει ότι κι αν είχε. Όταν έφθανε, εκείνοι τα φόρτωναν στο γαϊδουράκι, και ο Όσιος βλέποντας αυτό προσποιήθηκε ότι δεν ήταν δικά του τα πράγματα. Ώστε, όχι μόνο δεν τους κακολόγησε, αλλά και τους βοήθησε να τα φορτώσουν λέγοντας:
«Γυμνός εξήλθον εκ κοιλίας μητρός μου, γυμνός και απελεύσομαι». «Ο Κύριος τα έδωσε ο Κύριος τα αφαιρεί». Αυτά δε αφού είπε, υπέμεινε ατάραχα την στέρηση των πραγμάτων.
Και όχι μόνον όταν του πήραν εκείνα τα λίγα που είχε μακροθύμησε αλλά, για την αγάπη του Θεού, σιώπησε.
ΓΙΑΤΡΕΥΕΙ ΤΟΝ ΠΑΡΑΛΥΤΙΚΟ
Κάποιος άνθρωπος ενάρετος, από την Αίγυπτο, είχε υιό παράλυτο και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό που δεν κουνιόταν καθόλου, αλλά στεκόταν σαν λίθος ακίνητος. Τον παίρνει λοιπόν ο πατέρας του, τον πηγαίνει έξω από το κελί τού Οσίου και αφού τον άφησε εκεί ήσυχο, αναχώρησε. Ο όσιος, βγαίνοντας έξω και βλέποντας αυτόν, τον ρώτησε ποιος τον έφερε.
Και εκείνος τού αποκρίθηκε, ότι ο πατέρας του, τον άφησε εκεί και έφυγε. Τότε του λέγει ο Όσιος:
— Σήκω και πήγαινε να τον φθάσεις. Και αμέσως, ω του θαύματος, σηκώθηκε ο πρώην ανάπηρος, προσκύνησε τον γιατρό του και επέστρεψε στο σπίτι του αγαλλόμενος. Λέγεται μάλιστα για τον ουράνιο τούτο άνδρα, ότι τον περισσότερο χρόνο της ζωής του τον περνούσε μάλλον στην μετά τού Θεού ένωση παρά με τα πράγματα τού κόσμου.
Με τέτοια λοιπόν θαυμαστά και θεάρεστα έργα διέλαμψε ο φερώνυμος της μακαριότητος Μακάριος ο Μέγας και εκοιμήθη το 391 μ.Χ.
ΔΙΩΧΝΕΙ ΤΑ ΜΑΓΙΑ
Ο Όσιος Παλλάδιος διηγείται για τον Άγιο Μακάριο, ότι κάποτε κάποιος κολασμένος ζήτησε σε σατανικό έρωτα κάποια σώφρονα κοπέλα και επειδή εκείνη δεν δέχθηκε, την έκαμε με διαβολικά μάγια να φαίνεται στους ανθρώπους σαν φοράδα. Οι γονείς του κοριτσιού αυτού ήλθαν στον Άγιο Μακάριο και τού είπαν.
— Αυτή η φοράδα πού φέραμε εδώ και βλέπεις ήταν κόρη μας, αλλά από τα μάγια κάποιου ανθρώπου, μεταμορφώθηκε σ' αυτή τη μορφή. Σε παρακαλούμε λοιπόν να παρακαλέσεις τον Κύριο και να την μετατρέψεις στην προηγούμενη μορφή.
Ο δε Όσιος απάντησε:
— Όσο για μένα, εγώ την βλέπω γυναίκα και όχι φοράδα, όπως μού λέτε. Αυτή δε η μορφή που βλέπετε δεν είναι στο σώμα της, αλλά μόνον στους οφθαλμούς σας από τη συνεργεία του δαίμονα.
Αφού τους είπε αυτά, πήρε την κόρη τους στο κελί του και αφού προσευχήθηκε, την έχρισε με άγιο έλαιο, και από εκείνη την στιγμή φαινόταν πάλι σ' όσους την έβλεπαν σαν γυναίκα, επειδή με την προσευχή του Αγίου Μακαρίου εξαφανίστηκε η μαγεία. Μετά αφού έγινε καλά η κοπέλα, ο Άγιος της έδωσε την έξης συμβουλή:
— Παιδί μου, μη λείπεις από την Κοινωνία των Μυστηρίων τού Χριστού, αλλά να κοινωνείς συνετώς, διότι αυτή η διαβολική ενέργεια σου συνέβη, επειδή δεν μετέλαβες για πέντε συνεχείς εβδομάδες και ως εκ τούτου βρήκε ευκαιρία ο διάβολος και σε πείραξε.
ΜΕΓΑΛΗ ΑΣΚΗΣΗ
Ήταν δε στην νηστεία και εγκράτεια τόσο υπομονετικός ο Όσιος, ώστε, επί 20 χρόνια ούτε ψωμί ούτε νερό ούτε ύπνο χόρτασε ποτέ. Αλλά έτρωγε με την ζυγαριά κατά κάποιο τρόπο το ψωμί, ορισμένα γραμμάρια κάθε μέρα και νερό έπινε τρία ποτήρια. Κοιμόταν λίγο, ακουμπώντας στον τοίχο και αυτό για να μη βλαφτεί ο νους του από την πολλή αγρυπνία και την υπερβολική κακοπάθεια. Όταν δε ερχόντουσαν οι αδελφοί για να τον δούν, καθόταν μαζί τους στην τράπεζα και έτρωγε και έπινε μαζί τούς για να αποφύγει την υπόκριση, όταν δε αναχωρούσαν έκανε τόσες ημέρες να πιει νερό, όσα ποτήρια ήπιε με τους ξένους νερό, ή κρασί, για να παιδεύει το σώμα του. Και μόνο να έβλεπε κανείς το σώμα του, έβλεπε καθαρά την μεγάλη εγκράτεια που τηρούσε.
ΒΟΗΘΑ ΤΟΥΣ ΚΛΕΠΤΕΣ ΤΟΥ
Επιστρέφοντας κάποτε ο Όσιος από την Αίγυπτο και πηγαίνοντας στο κελί του, βρήκε τους κλέφτες, οι οποίοι του είχαν πάρει ότι κι αν είχε. Όταν έφθανε, εκείνοι τα φόρτωναν στο γαϊδουράκι, και ο Όσιος βλέποντας αυτό προσποιήθηκε ότι δεν ήταν δικά του τα πράγματα. Ώστε, όχι μόνο δεν τους κακολόγησε, αλλά και τους βοήθησε να τα φορτώσουν λέγοντας:
«Γυμνός εξήλθον εκ κοιλίας μητρός μου, γυμνός και απελεύσομαι». «Ο Κύριος τα έδωσε ο Κύριος τα αφαιρεί». Αυτά δε αφού είπε, υπέμεινε ατάραχα την στέρηση των πραγμάτων.
Και όχι μόνον όταν του πήραν εκείνα τα λίγα που είχε μακροθύμησε αλλά, για την αγάπη του Θεού, σιώπησε.
ΓΙΑΤΡΕΥΕΙ ΤΟΝ ΠΑΡΑΛΥΤΙΚΟ
Κάποιος άνθρωπος ενάρετος, από την Αίγυπτο, είχε υιό παράλυτο και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό που δεν κουνιόταν καθόλου, αλλά στεκόταν σαν λίθος ακίνητος. Τον παίρνει λοιπόν ο πατέρας του, τον πηγαίνει έξω από το κελί τού Οσίου και αφού τον άφησε εκεί ήσυχο, αναχώρησε. Ο όσιος, βγαίνοντας έξω και βλέποντας αυτόν, τον ρώτησε ποιος τον έφερε.
Και εκείνος τού αποκρίθηκε, ότι ο πατέρας του, τον άφησε εκεί και έφυγε. Τότε του λέγει ο Όσιος:
— Σήκω και πήγαινε να τον φθάσεις. Και αμέσως, ω του θαύματος, σηκώθηκε ο πρώην ανάπηρος, προσκύνησε τον γιατρό του και επέστρεψε στο σπίτι του αγαλλόμενος. Λέγεται μάλιστα για τον ουράνιο τούτο άνδρα, ότι τον περισσότερο χρόνο της ζωής του τον περνούσε μάλλον στην μετά τού Θεού ένωση παρά με τα πράγματα τού κόσμου.
Με τέτοια λοιπόν θαυμαστά και θεάρεστα έργα διέλαμψε ο φερώνυμος της μακαριότητος Μακάριος ο Μέγας και εκοιμήθη το 391 μ.Χ.
Με το όνομά του σώζονται 50 ομιλίες. Μερικές από αυτές λέγουν ότι τις έγραψε ο Μέγας Αντώνιος στην Συριακή, ο δε
Όσιος τις μετέφρασε στην Ελληνική γλώσσα. Από τις ομιλίες αυτές, που
αποτελούν το καταστάλαγμα των πατερικών συγγραμμάτων, περισσότερο
ωφέλιμος είναι ο πεντηκοστός λόγος, ο οποίος είναι αποκάλυψις δι αγγέλου
και αναφέρεται σε απόκρυφα μυστήρια, καθώς και στα μνημόσυνα των κεκοιμημένων.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α΄. Τῆς ἐρήμου πολίτης
Ζωῆς τῆς μακαρίας φερωνύμως ἐτύχετε, ὡς πολιτευθέντες ὁσίως, θεοφόροι Μακάριοι• ἐν νόμῳ γὰρ τῷ θείῳ εὐσεβῶς, ἰθύναντες τὰς τρίβους τῆς ζωῆς, θείας δόξης ἀνεδείχθητε κοινωνοί, σώζοντες τοὺς κραυγάζοντας• δόξα τῷ ἐνισχύσαντι ὑμᾶς, δόξα τῷ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργοῦντι δι’ ὑμῶν, πᾶσιν ἱάματα.
Κοντάκιον. Ἦχος δ΄. Ἐπεφάνης σήμερον
Ἐν τῷ οἴκῳ Κύριος τῆς ἐγκρατείας, ὡς ἀστέρας ἔθετο, ὑμᾶς Πατέρες ἀπλανεῖς, φωταγωγοῦντας τὰ πέρατα, φωτὶ ἀΰλῳ, Μακάριοι Ὅσιοι.
Μεγαλυνάριον
Χαίροις τῆς Αἰγύπτου γόνος σεπτός, Μακάριε Πάτερ, τῶν Ὁσίων ἡ καλλονή• χαίροις θεοφόρε, Μακάριε παμμάκαρ, Ἀλεξανδρείας κλέος, καὶ θεῖον βλάστημα.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α΄. Τῆς ἐρήμου πολίτης
Ζωῆς τῆς μακαρίας φερωνύμως ἐτύχετε, ὡς πολιτευθέντες ὁσίως, θεοφόροι Μακάριοι• ἐν νόμῳ γὰρ τῷ θείῳ εὐσεβῶς, ἰθύναντες τὰς τρίβους τῆς ζωῆς, θείας δόξης ἀνεδείχθητε κοινωνοί, σώζοντες τοὺς κραυγάζοντας• δόξα τῷ ἐνισχύσαντι ὑμᾶς, δόξα τῷ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργοῦντι δι’ ὑμῶν, πᾶσιν ἱάματα.
Κοντάκιον. Ἦχος δ΄. Ἐπεφάνης σήμερον
Ἐν τῷ οἴκῳ Κύριος τῆς ἐγκρατείας, ὡς ἀστέρας ἔθετο, ὑμᾶς Πατέρες ἀπλανεῖς, φωταγωγοῦντας τὰ πέρατα, φωτὶ ἀΰλῳ, Μακάριοι Ὅσιοι.
Μεγαλυνάριον
Χαίροις τῆς Αἰγύπτου γόνος σεπτός, Μακάριε Πάτερ, τῶν Ὁσίων ἡ καλλονή• χαίροις θεοφόρε, Μακάριε παμμάκαρ, Ἀλεξανδρείας κλέος, καὶ θεῖον βλάστημα.