ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΕΟΡΤΗΣ ΤΗΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ
(Κατά Ματθαίον ιζ΄ 1-9)
Ύστερα από έξι μέρες, παίρνει ο Ιησούς μαζί του τον Πέτρο, τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη, τον αδερφό του, και τους ανεβάζει σ΄ ένα ψηλό βουνό. Εκεί μεταμορφώθηκε μπροστά τους· έλαμψε το πρόσωπό του σαν τον ήλιο και τα ενδύματα του έγιναν άσπρα σαν το φως. Τότε εμφανίστηκε σ΄ αυτούς ο Μωυσής και ο Ηλίας, και συνομιλούσαν με τον Ιησού!. «Κύριε, είναι ωραία να μείνουμε εδώ!» είπε ο Πέτρος στον Ιησού. «Να κάνουμε, αν θέλεις, εδώ τρεις σκηνές: μια για σένα, μια για το Μωυσή και μια για τον Ηλία». Ενώ μιλούσε ακόμα, ένα φωτεινό σύννεφο τους σκέπασε, και μέσα από το σύννεφο ακούστηκε μια φωνή που έλεγε: «Αυτός είναι ο αγαπημένος μου Υιός, ο εκλεκτός μου· αυτόν να ακούτε». Όταν το άκουσαν οι μαθητές, έπεσαν με το πρόσωπο στη γη και φοβήθηκαν πολύ. Τους πλησίασε τότε ο Ιησούς, τους άγγιξε και τους είπε: «Σηκωθείτε και μη φοβόσαστε». Σήκωσαν τότε τα μάτια τους και δεν είδαν κανέναν άλλο, παρά τον ίδιο τον Ιησού μόνο του. Ενώ κατέβαιναν από το βουνό, τους πρόσταξε: «Μην πείτε σε κανέναν αυτό που είδατε, ώσπου ν΄ αναστηθεί ο Υιός του Ανθρώπου από τους νεκρούς».
Αρχαίο Κείμενο:
1 Μεθ᾿ ἡμέρας ἓξ παραλαμβάνει ὁ ᾿Ιησοῦς τὸν Πέτρον καὶ ᾿Ιάκωβον καὶ ᾿Ιωάννην τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ καὶ ἀναφέρει αὐτοὺς εἰς ὄρος ὑψηλὸν κατ᾿ ἰδίαν· 2 καὶ μετεμορφώθη ἔμπροσθεν αὐτῶν, καὶ ἔλαμψε τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡς ὁ ἥλιος, τὰ δὲ ἱμάτια αὐτοῦ ἐγένετο λευκὰ ὡς τὸ φῶς. 3 καὶ ἰδοὺ ὤφθησαν αὐτοῖς Μωσῆς καὶ ᾿Ηλίας μετ᾿ αὐτοῦ συλλαλοῦντες. 4 ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Πέτρος εἶπε τῷ ᾿Ιησοῦ· Κύριε, καλόν ἐστιν ἡμᾶς ὧδε εἶναι· εἰ θέλεις, ποιήσωμεν ὧδε τρεῖς σκηνάς, σοὶ μίαν καὶ Μωσεῖ μίαν καὶ μίαν ᾿Ηλίᾳ. 5 ἔτι αὐτοῦ λαλοῦντος ἰδοὺ νεφέλη φωτεινὴ ἐπεσκίασεν αὐτούς, καὶ ἰδοὺ φωνὴ ἐκ τῆς νεφέλης λέγουσα· οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα· αὐτοῦ ἀκούετε· 6 καὶ ἀκούσαντες οἱ μαθηταὶ ἔπεσον ἐπὶ πρόσωπον αὐτῶν καὶ ἐφοβήθησαν σφόδρα. 7 καὶ προσελθὼν ὁ ᾿Ιησοῦς ἥψατο αὐτῶν καὶ εἶπεν· ἐγέρθητε καὶ μὴ φοβεῖσθε. 8 ἐπάραντες δὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτῶν οὐδένα εἶδον εἰ μὴ τὸν ᾿Ιησοῦν μόνον. 9 καὶ καταβαινόντων αὐτῶν ἀπὸ τοῦ ὄρους ἐνετείλατο αὐτοῖς ὁ ᾿Ιησοῦς λέγων· μηδενὶ εἴπητε τὸ ὅραμα ἕως οὗ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐκ νεκρῶν ἀναστῇ.
(Κατά Ματθαίον ιζ΄ 1-9)
1 Μεθ᾿ ἡμέρας ἓξ παραλαμβάνει ὁ ᾿Ιησοῦς τὸν Πέτρον καὶ ᾿Ιάκωβον καὶ ᾿Ιωάννην τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ καὶ ἀναφέρει αὐτοὺς εἰς ὄρος ὑψηλὸν κατ᾿ ἰδίαν· 2 καὶ μετεμορφώθη ἔμπροσθεν αὐτῶν, καὶ ἔλαμψε τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡς ὁ ἥλιος, τὰ δὲ ἱμάτια αὐτοῦ ἐγένετο λευκὰ ὡς τὸ φῶς. 3 καὶ ἰδοὺ ὤφθησαν αὐτοῖς Μωσῆς καὶ ᾿Ηλίας μετ᾿ αὐτοῦ συλλαλοῦντες. 4 ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Πέτρος εἶπε τῷ ᾿Ιησοῦ· Κύριε, καλόν ἐστιν ἡμᾶς ὧδε εἶναι· εἰ θέλεις, ποιήσωμεν ὧδε τρεῖς σκηνάς, σοὶ μίαν καὶ Μωσεῖ μίαν καὶ μίαν ᾿Ηλίᾳ. 5 ἔτι αὐτοῦ λαλοῦντος ἰδοὺ νεφέλη φωτεινὴ ἐπεσκίασεν αὐτούς, καὶ ἰδοὺ φωνὴ ἐκ τῆς νεφέλης λέγουσα· οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα· αὐτοῦ ἀκούετε· 6 καὶ ἀκούσαντες οἱ μαθηταὶ ἔπεσον ἐπὶ πρόσωπον αὐτῶν καὶ ἐφοβήθησαν σφόδρα. 7 καὶ προσελθὼν ὁ ᾿Ιησοῦς ἥψατο αὐτῶν καὶ εἶπεν· ἐγέρθητε καὶ μὴ φοβεῖσθε. 8 ἐπάραντες δὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτῶν οὐδένα εἶδον εἰ μὴ τὸν ᾿Ιησοῦν μόνον. 9 καὶ καταβαινόντων αὐτῶν ἀπὸ τοῦ ὄρους ἐνετείλατο αὐτοῖς ὁ ᾿Ιησοῦς λέγων· μηδενὶ εἴπητε τὸ ὅραμα ἕως οὗ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐκ νεκρῶν ἀναστῇ.
(Κατά Ματθαίον ιζ΄ 1-9)
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Προσεγγίσεις στην ευαγγελική περικοπή
ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ:
Δεν σημαίνει ότι έγινε κάποια αλλαγή στο Χριστό. Ούτε έγινε κάποια
αλλαγή στην ανθρώπινη φύση του Χριστού, γιατί η ανθρώπινη φύση είχε
θεωθεί από τη στιγμή που ενώθηκε με την ανθρώπινη φύση. Η αλλαγή
έγινε στη συνείδηση των αποστόλων, που για μια χρονική στιγμή έλαβαν τη
δυνατότητα να δούνε τον Διδασκαλό τους όπως ήταν, γεμάτο από το αιώνιο
φως της θεότητός Του.
ΜΩΥΣΗΣ - ΗΛΙΑΣ: Στη Μεταμόρφωση εμφανίζονται δύο πρόσωπα, εκπρόσωποι της Παλαιάς Διαθήκης, ο Μωυσής εκπρόσωπος του Νόμου και ο Ηλίας εκπρόσωπος των Προφητών. Παρουσιάστηκαν γιατί πολλοί θεωρούσαν τον Χριστό σαν τον Ηλία ή έναν από τους μεγάλους προφήτες. Παρουσιάστηκαν, επίσης, για να βεβαιώσουν ότι ο Χριστός όχι μόνο δεν είναι αντίθετος προς το Νόμο του Μωυσή και τους Προφήτες, αλλά ότι είναι ο Νομοθέτης της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης.
ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΑΣ: Με τη φωτεινή νεφέλη που σκίασε τους Αποστόλους και με τη φωνή του Θεού–Πατέρα, έχουμε και πάλι, όπως και στη Βάπτιση, την εμφάνιση της Αγίας Τριάδας, του Πατέρα που μιλά και ονομάζει τον Κύριο Υιό Αγαπητό, του Ιησού που βρίσκεται στο κέντρο όλης της σκηνής και του Αγίου Πνεύματος, που εκδηλώνεται με τη φωτεινή νεφέλη.
ΜΩΥΣΗΣ - ΗΛΙΑΣ: Στη Μεταμόρφωση εμφανίζονται δύο πρόσωπα, εκπρόσωποι της Παλαιάς Διαθήκης, ο Μωυσής εκπρόσωπος του Νόμου και ο Ηλίας εκπρόσωπος των Προφητών. Παρουσιάστηκαν γιατί πολλοί θεωρούσαν τον Χριστό σαν τον Ηλία ή έναν από τους μεγάλους προφήτες. Παρουσιάστηκαν, επίσης, για να βεβαιώσουν ότι ο Χριστός όχι μόνο δεν είναι αντίθετος προς το Νόμο του Μωυσή και τους Προφήτες, αλλά ότι είναι ο Νομοθέτης της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης.
ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΑΣ: Με τη φωτεινή νεφέλη που σκίασε τους Αποστόλους και με τη φωνή του Θεού–Πατέρα, έχουμε και πάλι, όπως και στη Βάπτιση, την εμφάνιση της Αγίας Τριάδας, του Πατέρα που μιλά και ονομάζει τον Κύριο Υιό Αγαπητό, του Ιησού που βρίσκεται στο κέντρο όλης της σκηνής και του Αγίου Πνεύματος, που εκδηλώνεται με τη φωτεινή νεφέλη.
Ερμηνεία της εικόνας
Ο
Χριστός βρίσκεται στο κέντρο της εικόνας όρθιος στην κορυφή του βουνού
και μέσα σε φωτεινή δόξα. Τα ρούχα του είναι λευκά. Με το δεξί του χέρι
ευλογεί και με το αριστερό κρατάει το θείο νόμο. Στα δεξιά του βρίσκεται ο
Ηλίας και στα αριστερά του ο Μωυσής, που στέκονται σε δύο χαμηλότερες
κορυφές και κλείνουν με σεβασμό προς τον Χριστό. Ο Ηλίας μιλά μαζί του
ενώ ο Μωυσής κρατάει τις πλάκες του Νόμου.
Στο κάτω μέρος της εικόνας βρίσκονται ξαπλωμένοι οι τρεις μαθητές σε στάση σεβασμού και προσκύνησης.
Στο κάτω μέρος της εικόνας βρίσκονται ξαπλωμένοι οι τρεις μαθητές σε στάση σεβασμού και προσκύνησης.
Απολυτίκιο της εορτής
Ἦχος βαρὺς.
Μετεμορφώθης ἐν τῷ ὄρει Χριστὲ ὁ Θεός, δείξας τοῖς Μαθηταῖς σου τὴν δόξαν σου, καθὼς ἠδυναντο. Λάμψον καὶ ἡμῖν τοῖς ἁμαρτωλοῖς, τὸ φῶς σου τὸ ἀΐδιον, πρεσβείαις τῆς Θεοτόκου, φωτοδότα δόξα σοι.
Ἦχος βαρὺς.
Μετεμορφώθης ἐν τῷ ὄρει Χριστὲ ὁ Θεός, δείξας τοῖς Μαθηταῖς σου τὴν δόξαν σου, καθὼς ἠδυναντο. Λάμψον καὶ ἡμῖν τοῖς ἁμαρτωλοῖς, τὸ φῶς σου τὸ ἀΐδιον, πρεσβείαις τῆς Θεοτόκου, φωτοδότα δόξα σοι.
= Μεταμορφώθηκες
στο όρος, Χριστέ Θεέ μας, δείχνοντας στους μαθητές σου τη δόξα σου, όσο
μπορούσαν να τη δουν. Στείλε και σε μας τους αμαρτωλούς το προαιώνιο
φως σου, με τις θερμές προσευχές της Θεοτόκου. Φωτοδότη σου ανήκει η
δοξολογία.
Προσεγγίσεις στην εορτή
Η Μεταμόρφωση του Κυρίου (6 Αυγούστου) είναι μια από τις
σημαντικότερες Δεσποτικές εορτές του χρόνου, κι αυτό γιατί κατά την
ημέρα εκείνη ο Χριστός φανέρωσε τη Θεότητά Του στους μαθητές Του. Μόνο
σε δυο σημεία της επίγειας ζωής Του άφησε ο Κύριος να φανερωθεί η Θεότητά Του:
στην Βάπτιση και στη Θεία Μεταμόρφωση.
Την ώρα που ο Κύριος μεταμορφώθηκε δεν έγινε μέσα Του κάποια αλλαγή. Αντίθετα το ρήμα υπονοεί πως ο Χριστός είχε πάντοτε «εν εαυτώ» τη δόξα. Κατά την επίγεια ζωή Του πάντοτε ακτινοβολούσε το Θείο φως, που όμως έμενε αθέατο για τους περισσότερους ανθρώπους. Η αλλαγή, λοιπόν, έγινε στη συνείδηση των Αποστόλων, οι οποίοι για μια χρονική στιγμή έλαβαν τη δυνατότητα να δουν το διδάσκαλό τους όπως πραγματικά ήταν. Βέβαια, όπως σημειώνει και ο Αγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Χριστός δεν τους έδειξε όλη τη δόξα της θεϊκής Του βασιλείας, αλλά τόση όση μπορούσαν να αντέξουν τα σωματικά μάτια του καθενός. Αυτός, λοιπόν, που με την Ανάστασή Του άνοιξε τα μάτια και το νου τους έτσι ώστε να κατανοήσουν τις γραφές, «διανοίγει» και στο Θαβώρ τα μάτια τους και από τυφλούς τους κάνει βλέποντες.
Συνεπώς η αλλαγή δεν συντελείται στο Χριστό, αλλά στους ίδιους τους μαθητές, σαν συνέπεια της κάθαρσης της καρδιάς τους που πραγματοποιούσαν κοντά στο Χριστό όλο τον καιρό της μαθητείας τους κοντά Του.
Στο Θαβώρ έχουμε επίσης την εμφάνιση δύο εκπροσώπων της Παλαιάς Διαθήκης, τον Μωϋσή (που εκπροσωπεί το Νόμο) και του Ηλία (που εκπροσωπεί τους προφήτες).
Πολλοί άνθρωποι της εποχής του Κυρίου θεωρούσαν το Χριστό σαν τον Ηλία ή σαν ένα μεγάλο προφήτη. Ο Χριστός, όμως, ξεκαθαρίζει στους μαθητές Του πως δεν είναι μόνον ένας ακόμα προφήτης, αλλά ο απεσταλμένος Υιός του Θεού. Ο Μωϋσής και ο Ηλίας έρχονται κι αυτοί να βεβαιώσουν ότι ο Χριστός όχι μόνο δεν είναι αντίθετος προς το Νόμο του Μωϋσή και τους Προφήτες, αλλά ότι είναι ο Νομοθέτης της Παλαιάς Διαθήκης και της Καινής Διαθήκης. Ο Αγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος συμπληρώνει πως ο Χριστός εμφανίζει στους μαθητές Του εκείνον που πέθανε (Μωϋσής) και εκείνον που δεν πέθανε (Ηλίας) για να τους δείξει πως έχει εξουσία στη ζωή και στο θάνατο. Τέλος, με τη φωτεινή νεφέλη που τους σκίασε και φανερώνει την παρουσία του Αγ. Πνεύματος και με τη φωνή του Θεού – Πατέρα έχουμε και πάλι, όπως και στη Βάπτιση, την εμφάνιση της Αγ. Τριάδας.
Την ώρα που ο Κύριος μεταμορφώθηκε δεν έγινε μέσα Του κάποια αλλαγή. Αντίθετα το ρήμα υπονοεί πως ο Χριστός είχε πάντοτε «εν εαυτώ» τη δόξα. Κατά την επίγεια ζωή Του πάντοτε ακτινοβολούσε το Θείο φως, που όμως έμενε αθέατο για τους περισσότερους ανθρώπους. Η αλλαγή, λοιπόν, έγινε στη συνείδηση των Αποστόλων, οι οποίοι για μια χρονική στιγμή έλαβαν τη δυνατότητα να δουν το διδάσκαλό τους όπως πραγματικά ήταν. Βέβαια, όπως σημειώνει και ο Αγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Χριστός δεν τους έδειξε όλη τη δόξα της θεϊκής Του βασιλείας, αλλά τόση όση μπορούσαν να αντέξουν τα σωματικά μάτια του καθενός. Αυτός, λοιπόν, που με την Ανάστασή Του άνοιξε τα μάτια και το νου τους έτσι ώστε να κατανοήσουν τις γραφές, «διανοίγει» και στο Θαβώρ τα μάτια τους και από τυφλούς τους κάνει βλέποντες.
Συνεπώς η αλλαγή δεν συντελείται στο Χριστό, αλλά στους ίδιους τους μαθητές, σαν συνέπεια της κάθαρσης της καρδιάς τους που πραγματοποιούσαν κοντά στο Χριστό όλο τον καιρό της μαθητείας τους κοντά Του.
Στο Θαβώρ έχουμε επίσης την εμφάνιση δύο εκπροσώπων της Παλαιάς Διαθήκης, τον Μωϋσή (που εκπροσωπεί το Νόμο) και του Ηλία (που εκπροσωπεί τους προφήτες).
Πολλοί άνθρωποι της εποχής του Κυρίου θεωρούσαν το Χριστό σαν τον Ηλία ή σαν ένα μεγάλο προφήτη. Ο Χριστός, όμως, ξεκαθαρίζει στους μαθητές Του πως δεν είναι μόνον ένας ακόμα προφήτης, αλλά ο απεσταλμένος Υιός του Θεού. Ο Μωϋσής και ο Ηλίας έρχονται κι αυτοί να βεβαιώσουν ότι ο Χριστός όχι μόνο δεν είναι αντίθετος προς το Νόμο του Μωϋσή και τους Προφήτες, αλλά ότι είναι ο Νομοθέτης της Παλαιάς Διαθήκης και της Καινής Διαθήκης. Ο Αγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος συμπληρώνει πως ο Χριστός εμφανίζει στους μαθητές Του εκείνον που πέθανε (Μωϋσής) και εκείνον που δεν πέθανε (Ηλίας) για να τους δείξει πως έχει εξουσία στη ζωή και στο θάνατο. Τέλος, με τη φωτεινή νεφέλη που τους σκίασε και φανερώνει την παρουσία του Αγ. Πνεύματος και με τη φωνή του Θεού – Πατέρα έχουμε και πάλι, όπως και στη Βάπτιση, την εμφάνιση της Αγ. Τριάδας.